Soạn bài Cà Mau quê xứ (Trần Tuấn), văn 11
Hướng dẫn soạn bài Cà Mau quê xứ theo các câu hỏi trong SGK ngữ văn Kết nối tri thức 11. Học sinh tham khảo nội dung bài soạn tại Trang phân tích văn học ThePOETMagazine để hiểu hơn về tác phẩm này.
Soạn văn Cà Mau quê xứ trước khi đọc
Soạn Cà Mau quê xứ (ngữ văn lớp 11 tập 2) phần trước khi đọc giúp bạn hiểu về hoàn cảnh sáng tác của văn bản. Trả lời những câu hỏi phần này mang tính gợi mở cho nội dung tác phẩm.
1/ Ba tiếng “Mũi Cà Mau” gợi lên trong bạn những suy nghĩ, cảm xúc gì?
Tên gọi “Mũi Cà Mau” bắt nguồn từ đồng bào Khmer, họ gọi tên nơi này là “Tưk Kha-mau”. Ngày nay, nhắc đến Cà Mau là nói đến vùng đất tận cùng ở phía Nam của Việt Nam. Nơi đây có nhiều nét độc đáo và thường được người dân ví von là nơi “Ðất biết nở, rừng biết đi và biển sinh sôi”.
2/ Bạn đã biết được gì về vùng đất Mũi Cà Mau (qua sách báo, phim ảnh và các phương tiện truyền thông,..)?
Mũi Cà Mau là một vùng đất có diện tích nhỏ thuộc địa phận xóm Mũi, xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển. Nơi đây cách trung tâm thành phố Cà Mau hơn 100km. Vùng đất này có hệ sinh thái rừng ngập mặn đa dạng thu hút lượng lớn khách du lịch tới tham quan vào mỗi năm.
Ngoài ra, Mũi Cà Mau còn có nhiều địa danh nổi tiếng như vườn chim Lâm Viên, vườn chim Cà Mau,…
Soạn bài Cà Mau quê xứ đọc văn bản
Giải đáp câu hỏi phần đọc văn bản giúp bạn hiểu về nội dung bài học. Qua đó, bạn có thể nắm vững về ý nghĩa tác giả muốn truyền tải thông qua tác phẩm.
1/ Tác giả đến Mũi Cà Mau với mục đích gì?
Tác giả đến Mũi Cà Mau để du lịch, khám phá mảnh đất này.
2/ Chú ý những liên tưởng của tác giả về văn học.
Những liên tưởng của tác giả về văn học được thể hiện qua việc nhắc đến nhà văn, nhà thơ Nguyễn Tuân, Anh Đức, Xuân Diệu. Những trang thơ ẩn dưới mỗi câu mỗi chữ là hạt mầm hy vọng nhỏ nhoi khát khao bừng nở.
3/ Trạng thái tình cảm của tác giả và mọi người khi đến Mũi Cà Mau.
Trạng thái tình cảm của tác giả và mọi người khi đến Mũi Cà Mau là cảm giác lạ lẫm và tò mò. Lý do là vì vùng đất Cà Mau chỉ xuất hiện trong trí tưởng tượng của tác giả. Do đó, khi được thực sự đặt chân đến nơi đây, tác giả cảm thấy đắm chìm và yêu sâu sắc con người, cảnh vật vùng đất này.
4/ Hình ảnh nhà thơ Nguyễn Bính xuất hiện trong liên tưởng góp phần tô đậm thêm tâm trạng gì của người viết?
Hình ảnh nhà thơ Nguyễn Bính xuất hiện trong liên tưởng góp phần tô đậm tâm trạng nhớ nhà da diết của tác giả.
5/ Từ “xứ” được nói ở đây có kết nối như thế nào với nhan đề?
Từ “xứ” được sử dụng để chỉ vùng đất Mũi Cà Mau.
6/ Chú ý cái nhìn của người viết đối với những chi tiết thực của đời sống được ghi lại.
Tác giả Trần Tuấn đã dành một tình cảm sâu đậm cho đất Cà Mau. Mọi thứ ở đây đều nhẹ nhàng, khiến tác giả cảm thấy thân thuộc và như hòa vào khung cảnh sống sinh hoạt của người dân. Ở tại mảnh đất này, có những con người cần cù đang làm công việc mưu sinh. Họ là những người hiền lành, chất phác khiến tác giả càng thêm cảm mến con người nơi đây.
7/ Những khó khăn, bộn bề mà con người ở đất Mũi Cà Mau đã trải qua.
Khó khăn, bộn bề mà người ở đất Cà Mau đã trải qua là những con tôm nuôi bị ngạt thở vì sình lầy, những cây đước bị người dân đốn hạ để cho ra những vuông tôm sạch sẽ.
8/ Cách thể hiện cảm xúc của tác giả ở phần kết.
Ở phần kết tác giả cảm thấy mọi thứ ở đất Cà Mau đều đẹp và đặc biệt, không ở nơi nào có được. Nhờ những cảm nhận ấy khiến nhà văn nhớ nhung đến nước mắt nhòe đi. Chắc hẳn tác giả phải dành rất nhiều tình cảm cho vùng đất này mới khiến cảm xúc mới chợt dâng trào như thế.
Soạn Cà Mau quê xứ văn 11 sau khi đọc
Giải đáp câu hỏi phần nội dung sau khi đọc giúp bạn tổng hợp kiến thức của bài. Qua phần trả lời sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về tác phẩm – tác.
1/ Tác giả có tâm thế như thế nào khi đến với Mũi Cà Mau? Tâm thế đó có ý nghĩa gì đối với người viết tản văn?
Tác giả mang một tâm thế thoải mái và mong chờ khi đến đất Mũi Cà Mau. Tâm thế đó giúp nhà văn có cái nhìn sâu sắc hơn về thiên nhiên và con người nơi đây. Nhờ tâm thế đó góp phần hình thành cảm xúc chủ đạo của toàn bộ tác phẩm.
2/ Tính chất tươi mới, sống động của thực tế đời sống con người vùng Đất Mũi được thể hiện qua những khung cảnh, nhân vật nào?
Tính chất tươi mới, sống động của thực tế đời sống con người vùng Đất Mũi được thể hiện qua hình ảnh và nhân vật trong tác phẩm:
- Con người Cà Mau luôn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn của cuộc sống.
- Họ chịu nhiều thiên tai và luôn phải đối mặt với sự thiếu thốn về vật chất.
- Tuy nhiên họ vẫn vui vẻ và lạc quan, vẫn rất hiếu khách và chất phác.
Tất cả những đặc điểm về con người Cà Mau là thứ đã níu chân tác giả, khiến ông thương mến vùng đất này.
3/ Đến với Mũi Cà Mau, tác giả liên tưởng đến những nhà thơ, nhà văn nào đã có duyên nợ với vùng đất này? Những liên tưởng đó có ý nghĩa gì?
Đến với Mũi Cà Mau, tác giả liên tưởng đến những trang ký của Nguyễn Tuân, Anh Đức, Xuân Diệu, Nguyễn Bính. Những liên tưởng gợi cho người đọc về sức hấp dẫn của con người Cà Mau.
4/ Chất trữ tình được thể hiện như thế nào trong bài tản văn?
Chất trữ tình của tác phẩm Cà Mau quê xứ được tác giả thể hiện một cách hài hòa qua hình ảnh về con người và cảnh vật đất Mũi Cà Mau.
Dù chỉ là khung cảnh sinh hoạt thường ngày nhưng dưới ngòi bút của tác giả đã khơi dậy cho người đọc niềm cảm mến về thiên nhiên cảnh vật và con người nơi đây.
Chất trữ tình còn được thể hiện rõ qua các chất liệu văn học mà tác giả sử dụng. Tác giả sử dụng nhiều biện pháp tu từ với ngôn ngữ giản dị và sinh động. Từ những yếu tố đó, tác giả cho ta thấy tình cảm sâu sắc của ông dành cho mảnh đất này.
5/ Dưới ngòi bút tác giả, sắc màu riêng của vùng Đất Mũi hiện lên như thế nào?
Dưới ngòi bút của tác giả, sắc màu riêng của Đất Mũi hiện lên vừa chân thật vừa mang chất trữ tình sâu sắc.
6/ Theo bạn, trong hai phương diện sau, phương diện nào thực sự nổi trội ở bài tản văn này? Vì sao bạn xác định như vậy?
- Những thông tin xác thực, hình ảnh khách quan của thiên nhiên và con người ở Đất Mũi.
- Tình cảm, cảm xúc chủ quan của “tôi” (người viết) khi tiếp xúc với thiên nhiên và con người ở Đất Mũi.
Trong hai phương diện trên, theo em phương diện thực sự nổi trội ở tác phẩm này là “tình cảm, cảm xúc chủ quan của “tôi” khi ông tiếp xúc với thiên nhiên và con người Đất Mũi. Xuyên suốt tác phẩm, những tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện một cách rõ ràng. Ông đặt vào trong từng lời văn tình cảm và sự quan sát tinh tế của mình về thiên nhiên và con người nơi đây. Chắc chắn phải dành rất nhiều tình cảm thì ông mới có thể thấy được vẻ đẹp ẩn chứa từ nơi ấy và họa nó vào từng lời văn.
7/ Nêu nhận xét của bạn về cách sử dụng ngôn ngữ và các biện pháp tu từ trong tác phẩm.
Thông qua tác phẩm, ta có thể thấy tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật như câu hỏi tu từ. Cách sử dụng này dường như để thỏa mãn những thắc mắc của mình về mảnh đất và con người nơi này. Đồng thời, tác giả muốn gửi gắm tình cảm của mình vào tác phẩm tản văn thông qua từ ngữ đậm chất trữ tình.
Kết nối đọc – viết
Từ ý của câu “Không có khói, mà sao bước chân lên tàu rời Mũi, mắt tôi chợt cay nhòe.”, hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nói về cảm xúc của tác giả đối với Mũi Cà Mau.
Qua tác phẩm, ta thấy được vùng đất Cà Mau trên dáng hình Việt Nam. Nơi đây hiện lên với vẻ đẹp tươi mới, cho thấy rằng đất nước ta luôn tồn tại những địa danh đẹp và nên thc. Những thắng cảnh ấy càng làm ta thêm tự hào về nét đẹp của đất nước mình. Hơn thế nữa là sự tình yêu dành cho những cảnh đẹp nói riêng và quê hương đất nước ta nói chung. Thông qua tác phẩm, tình cảm và cảm xúc của tác giả hiện lên một cách rõ ràng. Ông đặt vào trong từng lời văn tình cảm và sự quan sát tinh tế của mình. Chắc hẳn ông phải thương mến mảnh đất này rất nhiều mới có thể cảm nhận được vẻ đẹp ẩn sâu bên trong của nơi này. Chẳng thế mà tác giả mới thốt lên “Không có khói, mà sao bước chân lên tàu rời Mũi, mắt tôi chợt cay nhòe”.
Kết luận
Soạn bài Cà Mà quê xứ là tài liệu học tập cần thiết cho học sinh. Bạn có thể tìm hiểu bài trước khi đến lớp để hiểu hơn về bài giảng của giáo viên. Nhờ sự chủ động trong học tập sẽ giúp bạn nhận được kết quả như mong muốn.
XEM THÊM:
- Soạn bài Nữ phóng viên đầu tiên trả lời câu hỏi chi tiết
- Soạn văn 11 Trí thông minh nhân tạo Ngữ văn 11
- Soạn Pa-ra-lim-pích (Paralympic): Một lịch sử chữa lành những vết thương sách mới
