Soạn bài Chiếc lá đầu tiên Chân trời sáng tạo lớp 10 

Học sinh chuẩn bị soạn bài Chiếc lá đầu tiên theo chương trình Chân trời sáng tạo 10. Để trả lời được tất cả câu hỏi trong SGK, bạn nên đọc kỹ tác phẩm một vài lần, tham khảo thêm The POET Magazine để có được lời giải đáp chính xác nhất.

Soạn bài Chiếc lá đầu tiên trước khi đọc

Câu hỏi: Kỉ niệm nào về mái trường khiến bạn xúc động nhất? Hãy chia sẻ với các bạn về điều đó.

Gợi ý:

Tuổi học trò có lẽ là quãng thời gian tươi đẹp nhất trong thanh xuân chúng ta. Những ngày tháng ngồi trên ghế nhà trường, được gặp thầy cô và bạn bè mỗi ngày, chắc hẳn ai cũng sẽ có kỷ niệm riêng. Điều khiến tôi luôn xúc động khi nhớ về chính là khoảnh khắc chia tay bạn bè năm lớp 12. Học ở trường huyện của một tỉnh nhỏ, hầu như những người bạn của tôi đều đồng hành từ lớp 1 cho đến hết cấp 3. Vì đã trải qua khoảng thời gian gắn bó quá dài, nên ngày chia tay ai cũng khóc rất nhiều. Những giọt nước mắt đó vừa là hạnh phúc, vừa là tiếc nuối. Cả lớp tổ chức tiệc liên hoan, ký tên lên áo của từng thành viên và giành cho nhau những lời chúc ý nghĩa nhất. Ai rồi cũng phải lớn, nhưng cái giá cho sự trưởng thành là rời xa những người bạn đã cùng nhau lớn lên suốt 12 năm. Nỗi buồn đó theo tôi cho đến khi vào đại học, mỗi lần nhớ đến, lòng vẫn cảm thấy rất nhớ nhung. Khoảng thời gian sau này, dù có thêm nhiều người bạn mới, nhưng tôi vẫn luôn bồi hồi khi nhớ về khoảng thời gian cuối cấp được đồng hành cùng những người bạn hồn nhiên, vô tư ngày ấy.

Soạn bài trong khi đọc Chiếc lá đầu tiên

Để hiểu hơn ý nghĩa Chiếc lá đầu tiên (Ngữ văn 10) mang lại, học sinh đọc kỹ nội dung nhiều lần rồi trả lời câu hỏi. Từng vấn đề được đặt ra đều mang ý nghĩa gợi mở, giúp bạn cảm nhận bài thơ sâu sắc nhất.

Câu 1: Bạn hiểu thế nào về hai dòng thơ đầu?

Hai câu thơ đầu là dòng hồi tưởng của tác giả nhớ về quãng thời gian xưa với nhân vật “Em”.

=> Sự tiếc nuối, nỗi nhớ của tác giả về quá khứ đẹp ngày ấy, tuy nhiên giờ đây “tất cả đã xa rồi”.

Câu 2: Khổ thơ này gợi lên trong bạn cảm xúc gì về ngôi trường của mình?

Đọc khổ thơ này, cảm xúc nhớ kỷ niệm trường xưa ùa về, nhớ bạn bè, thầy cô, sân trường, cây phượng,…

=> Thời gian còn ngồi trên ghế nhà trường thật hồn nhiên và trong sáng, luôn trào dâng cảm xúc bồi hồi khi nghĩ về.

Câu 3: Bạn hình dung thế nào về cảnh được miêu tả trong đoạn thơ này?

Đoạn thơ này miêu tả cảnh:

• Lớp học vui nhộn, hồn nhiên.
• Cô giáo là “một nàng Bạch Tuyết”
• Học sinh tinh nghịch và nhí nhảnh là “những chú lùn rất quấy”.
• Có tiếng cười “lao xao” trong sáng của cả cô và học trò.

=> Khung cảnh vui tươi và ngập tràn tiếng cười, xua đi sự căng thẳng của tiết học.

Câu 4: Bạn cảm nhận như thế nào về tình cảm của chủ thể trữ tình được thể hiện qua khổ thơ này?

Đoạn thơ này thể hiện tình cảm của chủ thể trữ tình trực tiếp, cũng giống nhiều thế hệ học sinh khi nhớ kỷ niệm thời học sinh.

=> Cảm xúc xúc động, xôn xao khi nhớ “những chuyện năm nao, những chuyện năm nào”.

Thời gian thấm thoát trôi nhanh, từ “mùa hoa mơ rồi đến mùa phượng cháy”. người học trò luôn trân quý người thầy nuôi dưỡng tri thức và tâm hồn mình, mong tóc thầy không còn bạc.

=> Luôn trân quý thầy – người nuôi dưỡng tri thức và tâm hồn mình.

=> 4 câu thơ nói rõ mọi tâm tư, tình cảm của chủ thể trữ tình, từ nhớ trường lớp đến trân quý công lao của thầy giáo.

Chiếc lá đầu tiên bài soạn – Sau khi đọc

Không chỉ trước và trong, soạn bài sau khi đọc cũng cần thiết. Bạn trả lời tất cả câu hỏi để một lần nữa khẳng định thông điệp tác phẩm.

Câu 1: Theo bạn, các từ ngữ “một người” (dòng 8), “tôi” (dòng 16), “anh” (các dòng thơ khác) trong bài thơ có thể chỉ những ai? Cách sử dụng các từ ngữ nhân xưng như vậy có tác dụng gì?

Những người được đề cập là:

• “Một người”: Chủ thể trữ tình hoặc 1 học sinh.
• “Tôi”: Chủ thể trữ tình.
• “Anh”: Có thể là chủ thể trữ tình.

=> Tác dụng: Tránh lặp từ trong câu thơ.

Câu 2: Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ 3, 4, 6 và nêu tác dụng của chúng

Các biện pháp tu từ được sử dụng cho từng khổ:

• Khổ 3: Điệp cấu trúc “Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu => Nhấn mạnh cảm xúc bồi hồi và xúc động của chủ thể trữ tình.
• Khổ 4: Điệp từ “nỗi nhớ” 3 lần => Nhấn mạnh nỗi nhớ.
• Khổ 6: Điệp cấu trúc và ẩn dụ.

Điệp cấu trúc “Những chuyện năm nao, những chuyện năm nào”. => Nhấn mạnh thời gian xưa có nhiều câu chuyện vui buồn theo năm tháng.

Ẩn dụ “mùa hoa nở” chính là đang nói đến mùa xuân, “mùa hoa phượng” là mùa hè. => Thời gian trôi nhanh và liên tục.

Câu 3: Nhận xét về tác dụng của việc sử dụng đối thoại ở khổ thơ 5

Đối thoại ở khổ thơ 5 dùng để nhấn mạnh nỗi nhớ cụ thể của chủ thể trữ tình về:

• Trường cũ.
• Cuộc vui của những cô cậu học trò.

=> Hình dung lớp học hiện ra với không khí vui nhộn giữa cô và trò.

Câu 4: Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh bộc lộ tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình. Từ đó, nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Các từ ngữ, hình ảnh bộc lộ tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình gồm:

• Yêu dấu
• Bâng khuâng
• Nhớ nhung
• Xúc động
• Xôn xao
• Yêu.

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Nhớ nhung da diết về kí ức của một thời đã qua.

Câu 5: Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh “Chiếc lá buổi đầu tiên” ở cuối bài thơ?

Hình ảnh “Chiếc lá buổi đầu tiên” ở cuối bài thơ là hình ảnh mang tính chất tượng trưng, ẩn dụ cho thời gian đẹp đẽ của tình yêu đầu, tình yêu lứa tuổi học trò ngây ngô và trong sáng.

Câu 6: Bài thơ gợi lên trong bạn những kỉ niệm hoặc những suy nghĩ gì về tuổi học trò?

Tuổi học trò là thời gian đáng nhớ nhất trong đời, diễn tả hết những tâm trạng khi nhớ lại năm tháng vô tư, hồn nhiên và trong sáng. Khi đó, ta được học tập, vui chơi cùng bạn bè và thầy cô.

Câu 7: Hãy sử dụng một trong những cách sau đây: Ngâm thơ, đọc diễn cảm, hoạt cảnh sân khấu hóa, vẽ tranh, phổ nhạc,… để thể hiện cách cảm nhận của mình về bài thơ.

Gợi ý hình ảnh thể hiện cảm cảm nhận về bài thơ:

Kết luận

Soạn bài Chiếc lá đầu tiên nhờ trả lời đầy đủ các câu hỏi được đặt ra trong sách giáo khoa. Qua đó, bạn sẽ cảm nhận được sự bồi hồi, xúc động khi nhớ về quãng thời gian còn cắp sách đến trường, được gặp bạn bè và thầy cô.

XEM THÊM:

• Hướng dẫn soạn Dưới bóng hoàng lan
• Soạn bài Nắng mới tác giả Lưu Trọng Lư
• Soạn Bình Ngô đại cáo trả lời câu hỏi