Soạn bài Con đường mùa đông Kết nối tri thức

Tham khảo tài liệu soạn bài Con đường mùa đông để có thể chuẩn bị bài kỹ càng. Học sinh theo dõi đầy đủ bài soạn tại trang web ThePOETMagazine.

Hướng dẫn soạn bài Con đường mùa đông và trả lời câu hỏi

Học sinh tham khảo tài liệu đọc hiểu và trả lời các câu hỏi trước khi đọc, trong khi đọc trong sgk ngữ văn 11.

1/ Hãy hình dung những trở ngại tinh thần mà một người độc hành trên đường lạnh vắng có thể phải đối diện. Theo bạn, để vượt qua những trở ngại đó, người ta có thể làm gì?

Theo hình dung của em, những trở ngại tinh thần mà một người độc hành trên đường lạnh vắng phải đối diện đó là sự cô đơn, nỗi buốt giá của thời tiết lạnh và cảm xúc thường rất buồn. Để vượt qua được những trở ngại đó, người độc hành phải có một tinh thần vững chắc, một ý chí kiên cường và cần một chỗ dựa tinh thần để có thể vượt qua được cái giá lạnh, đánh bại nỗi cô đơn và nỗi buồn ẩn chứa trong mình.

2/ Soạn văn Con đường mùa đông – Giữa ngoại cảnh và những hình ảnh xuất hiện trong tâm tưởng có sự tương phản như thế nào?

Giữa ngoại cảnh và những hình ảnh xuất hiện trong tâm tưởng ẩn chứa một sự tương phản sâu sắc. Ngoại cảnh thì đa dạng với những sự vật nối tiếp nhau nhưng dường như trong thâm tâm của tác giả đang mang theo một nỗi buồn sâu sắc, thầm kín bởi vậy mà bên ngoài thì bóng loáng, đa dạng, bên trong thì ảm đạm, đìu hiu, ẩn chứa nỗi buồn sâu sắc.

3/ Lời than “Ôi buồn đau,ôi cô lẻ…” kết nối tâm tưởng nhân vật trữ tình với ai? Ở đâu?

Có lẽ lời than “Ôi buồn đau, ôi cô lẻ…” kết nối tâm tưởng nhân vật trữ tình với người mình yêu. Chắc hẳn nàng vẫn đang sống trong nhung lụa, nơi đô thị phồn hoa với những tháng ngày hạnh phúc. Qua đó, ta thấy được nỗi buồn nhớ quê hương, nhớ người thân yêu đang thường trực trong tâm trí tác giả tại nơi đày ải.

4/ Soạn Con đường mùa đông – Những hình ảnh thơ đã xuất hiện trong bài được điểm lại như thế nào?

Những hình ảnh thơ đã xuất hiện trong bài thơ được điểm lại theo thứ tự ngược lại. Nếu mở đầu là hình ảnh làn sương, vậy thì tác giả đã đặt hình ảnh làn sương ở cuối. Phải chăng đây là dụng ý nghệ thuật của tác giả, buông xuôi mọi suy nghĩ, ngủ quên trong tâm trạng trĩu nặng khiến người đọc không khỏi xót xa, phần nào hiểu được nỗi cô đơn và tấm lòng của nhân vật chữ tình.

Soạn văn 11 Con đường mùa đông và trả lời câu hỏi trong SGK

Hướng dẫn trả lời câu hỏi Con đường mùa đông trong sgk ngữ văn 11 Kết nối tri thức . Với gợi ý chi tiết, học sinh có được đáp án và chuẩn bị cho buổi học sắp tới.

1/ Nhan đề bài thơ Con đường mùa đông gợi cho bạn những liên tưởng gì?

Nhan đề Con đường mùa đông gợi những liên tưởng về hình ảnh con đường lạnh lẽo, ảm đạm, u buồn, ít người qua lại và những khó khăn trong hành trình mùa đông cô đơn; ý thức vượt qua trở ngại của nhà thơ.

2/ Những hình ảnh (“trăng”, “cột sọc chỉ đường”) và âm thanh (“tiếng lục lạc”, “kim đồng hồ kêu tích tắc”) trong bài thơ đã diễn tả mâu thuẫn giữa nỗi buồn với ý thức vận động vượt qua trở ngại của nhân vật trữ tình trên còn đường mùa đông như thế nào?

Những hình ảnh “trăng”, “cột sọc chỉ đường” gợi không gian hun hút, vô tận, xa thẳm, mông lung, quạnh quẽ và sự vận động của nhân vật trữ tình về phía trước, bỏ lại sau lưng sự cô độc, u buồn.

Âm thanh “tiếng lục lạc”, “kim đồng hồ kêu tích tắc” gợi sự đơn điệu, buồn tẻ, và bao hoài niệm thương yêu; là tiếng điểm bước vận động không ngừng của thời gian.

Những hình ảnh và âm thanh không tồn tại tự nhiên mà gắn bó mật thiết với điểm nhìn tâm trạng nhân vật trữ tình. Ý nghĩa kép của chúng được ghi nhận trong tâm tưởng nhân vật trữ tình như mâu thuẫn hai đối cực tâm trạng cần được hóa giải để lấy sự cân bằng trong hành trình trên con đường mùa đông. Nhà thơ cảm nhận cảnh vật trọng sự mơ màng và xúc động. Bao dặm đường xa đã vượt qua, người lữ khách không chỉ buồn mà còn mệt mỏi. Trong không gian như vậy, nhân vật trữ tình nghĩ mái ấm gia đình hạnh phúc, trong chia ly lại nghĩ đến sum họp, trong xa vắng mà hy vọng về gặp người thương. Niềm khao khát ấy khiến cho nhân vật trữ tình không trở nên ủy mị mà lại càng thiết tha yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu cái đẹp và luôn tin tưởng mình có thể vượt lên mọi khó khăn, trở ngại, thử thách.

3/ Soạn văn 11 Kết nối tri thức Con đường mùa đông – Xác định hình ảnh, hoạt động tương phản trong khổ thơ 4. Nhân vật trữ tình xuất hiện ở khổ thơ này có còn chìm trong cảnh vật u buồn nữa không? Vì sao?

Những hình ảnh, hoạt động tương phản trong khổ 4:

• Hình ảnh: mái lều – rừng, lửa – tuyết.
• Hoạt động: sừng sững chào ta.

Dường như nhân vật trữ tình đang dần thoát ly ra khỏi nỗi buồn của mình, nỗi buồn đã vơi đi hẳn và ông bắt đầu nhận ra cảnh vật xung quanh. Lều chỉ một không gian chật hẹp, bị giới hạn đối lập với hình ảnh rừng bao la đã để lại trong ta nhiều cảm xúc. Phải chăng mái lều giống như tâm trạng của nhân vật, đang bị bó hẹp, siết chặt khiến con người chìm đắm trong đau buồn, còn rừng gợi lên một không gian bao la, rộng lớn, tượng trưng cho một tinh thần cởi mở, rũ bỏ những thứ tầm thường, nghĩ về một tương lai tốt đẹp hơn. Hay hình ảnh “ chảo ta” như một kết quả của quá trình. Nhân vật trữ tình đã nhìn cảnh vật bằng một con mắt khác với suy nghĩ tiêu cực. Công cuộc đấu tranh tư tưởng đã đến hồi kết, con người đã vượt qua nỗi buồn, tẻ nhạt của người đọc hành, nhìn thấy ánh sáng trong niềm hy vọng.

4/ Xác định không gian, thời gian tâm tưởng của nhân vật trữ tình trong khổ thơ 5 – 6. Hãy hình dung nhân vật trữ tình được tận hưởng những gì và tiếp tục đấu tranh với nỗi buồn ra sao.

Không gian: chốn cũ của tác giả, nơi ông sống khi chưa bị lưu đày.

Thời gian: buổi tối mùa đông bên lò lửa.

Cuộc đấu tranh nội tâm đã đưa tác giả về với những tháng ngày hạnh phúc, nơi ông được sống hạnh phúc bên người mình yêu, được trò chuyện và ngắm người con gái ấy. Đó chính là niềm hạnh phúc, khao khát cháy bỏng mà tác giả muốn có được, muồn lần nữa trải nghiệm, cảm nhận. Nhưng khi nhìn vào hiện thực phũ phàng, nỗi buồn lại bao trùm tâm trạng của nhân vật bởi ông biết những ngày tháng đấy đã qua đi và không thể trở lại.

5/ Những hình tượng “ xe tam mã”, “ bài ca của người xà ích”, “mái lều, ánh lửa”, “Nhi – na “ có ý nghĩa thế nào đối với hành trình tâm tưởng của nhân vật trữ tình trên “con đường mùa đông”?

“ Xe tam mã”, “bài ca của người xà ích”, “mái lều, ánh lửa”, “Nhi – na” đều là những hình ảnh quan trọng xuất hiện trong tâm trí của tác giả, vừa thể hiện nội tâm, vừa thể hiện khao khát cháy bỏng của tác giả. Đó là sự vượt qua nỗi buồn thầm kín của bản thân, phá tan bức “mái lều” trong tâm trí; đó còn là nỗi niềm mong muốn trở lại cuộc sống trước kia, bên cạnh người thương của mình, tận hưởng những giây phút hạnh phúc trong đời. Bởi vậy, qua những hình ảnh ấy. người đọc có thể hình dung được những giai đoạn tâm lý của tác giả đang ở mức nào, là đang chìm đắm hay thức tỉnh, đang chán nản hay khao khát hy vọng… Tất cả đều làm nổi bật lên một tâm hồn đa sầu, đa cảm của nhân vật trữ tình hay chính Pu-skin.

6/ Nêu nhận xét về những hình tượng thơ được điểm lại trong khổ thơ cuối. Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về cách lấy lại cảm giác bình yên trên những “con đường mùa đông” trong cuộc đời.

– Những hình tượng thơ được điểm lại ở khổ thơ cuối là sự tổng hợp lại những hình tượng quen thuộc đã xuất hiện trong những khổ thơ trên của tác giả. Đó là Nhi-na, là bác xà ích, là nhạc ngựa và làn sương lạnh giá. Tất cả đều được tái hiện lại ở khổ cuối nhưng dường như đã mang theo một tâm trạng khác, một màu sắc khác.

Cách lấy lại cảm giác bình yên của tác giả hết sức độc đáo. Từ nỗi buồn chìm đắm, bao trùm lấy tâm trạng, ông dần nhận ra mọi thứ không cần phải như vậy và tâm trạng bắt đầu thay đổi. Ông chui qua vỏ của nỗi buồn, giải phóng tâm trạng của mình, nghĩ về người mình yêu, về những ngày tháng hạnh phúc, ấm áp và hình thành lên khát khao quay lại những ngày tháng hạnh phúc, ấm áp và hình thành lên khát khao quay lại những ngày tháng bình yên đó. Đây chính là chỗ dựa tinh thần lớn nhất trong ông, dựa vào nó, men theo những dòng suy nghĩ, hồi tưởng của bản thân từ đó hình thành niềm tin, hy vọng vào một tương lai tươi sáng.

7/ Bạn có nhận xét gì về kết cấu bài thơ? Hãy liên hệ với một bài thơ khác có cùng kiểu cấu tứ này mà bạn biết.

– Cấu tứ của bài thơ rất độc đáo. Chủ đề chính của bài thơ là tâm trạng của nhân vật trữ tình trên con đường mùa đông lạnh lẽo. Cùng với đó là cách sắp xếp ý, chọn lọc hết sức tài tình của tác giả. Tâm trạng của nhân vật trữ tình đi từ buồn chán, tẻ nhạt rồi đến cuối bài thơ, vẫn là những sự vật ấy nhưng trạng thái đã khác, càng buồn hơn nhưng trong đó vẫn ẩn chứa một niềm hy vọng mong manh về một ngày trở về.

– Bài thơ khác cùng kiểu cấu tứ với bài “Con đường mùa đông” là bài thơ “Tuyết nhấp nhô như sóng” của Puskin:

Tuyết nhấp nhô như sóng

Tuyết nhấp nhô như sóng

Ngời sáng trên đồng quang

Trăng lưỡi liềm lai láng

Tam mã phóng trên đường

Hát nghe những khúc hát

Giải nỗi buồn trong đêm

Ôi, xiết bao thân thiết

Những lời ca ngang tàng!

Hát đi, bác xà xích!

Ta sẽ chăm chú nghe

Trăng liềm soi tịch mịch

Buồn tênh gió thoảng xa

Hát đi: “Trăng, trăng đẹp

Sao trăn lại cứ nhòa?”

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về một hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng mà bạn cho là đặc sắc nhất trong bài thơ Con đường mùa đông.

Trong bài thơ, hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng mà em thấy đặc sắc nhất đó là hình ảnh Nhi-na. Đây có thể hiểu là tên của người con gái mà tác giả yêu hay chính là một sự vật gắn với quê hương tác giả – biểu tượng cho những ngày tháng huy hoàng, chìm đắm trong tình yêu, hạnh phúc của tác giả. Hình ảnh này hiện lên không chỉ thể hiện nỗi khao khát về tình yêu mà qua đó tác giả muốn thể hiện nỗi nhớ mong những người thân yêu, mái ấm hạnh phúc, về quê hương tươi đẹp. Mọi thứ đều chỉ còn là dĩ vãng nhưng tác giả đã đặt niềm tin vào nó – niềm tin vào một ngày mai quay về cuộc sống hạnh phúc, ấm no trước kia. Chình là dòng suy nghĩ đó đã giúp tác giả vượt qua nỗi buồn, sự cô đơn và cái rét khắc nghiệt của khí hậu Nga.

Xem thêm:

• Lưu ngay giáo án văn 11 Con đường mùa đông chuẩn nhất với đầy đủ các hoạt động
• Tuyển tập đề thuyết minh về tác phẩm Chí Phèo hay nhất

Kết luận

Theo dõi và soạn bài Con đường mùa đông để có thể dễ dàng nắm được nội dung của tác phẩm tại buổi học. Cập nhật các tài liệu soạn bài đầy đủ và chính xác nhất tại The POET Magazine.