Soạn bài Nhớ Đồng (Tố Hữu) lớp 8, lớp 11 ngắn gọn

Soạn bài Nhớ đồng và trả lời các câu hỏi trong sách giao khoa ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo và soạn văn 11 Kết nối tri thức để bạn học sinh hiểu nội dung và nghệ thuật được tác giả sử dụng.

Soạn bài Nhớ đồng siêu ngắn (ý chính)

Nhớ đồng sử dụng cách gieo vần liền kết hợp vần cách. Cạnh đó, Tố Hữu sử dụng cả nhịp 4/3 và 3/4 trong toàn bài thơ đem lại cảm giác hân hoan, sống động:

Cảm hứng của bài thơ được gợi lên từ tiếng hò, được lặp lại nhiều lần:

• Tiếng hò lẻ loi đơn độc giữ trời trưa → Nhân vật trữ tình cảm nhận được sự hiu quạnh;
• Tiếng hò đã đồng cảm, hoà điệu của nhiều nỗi hiu quạnh → Người chiến sĩ cách mạng thấy nhớ nhung da diết đồng quê, cuộc sống bên ngoài nhà tù.
• Tiếng than khắc khoải, da diết → Diễn tả cõi lòng hoang vắng vì bị cách biệt với thế giới bên ngoài → Nỗi hiu quạnh của người tha thiết yêu đời.
  Sự lặp lại → Nhấn mạnh liền ý liên kết nhiều nội dung khác nhau, tô đậm cảm xúc, khắc sâu ý tưởng → Triền miên vì nỗi nhớ da diết.

Đồng quê thể hiện lên đậm đà nỗi nhớ của tác giả: Cồn thơm, ruồng tre mát, ô mạ xanh mơn mởn, nương khoai ngọt sắn bùi, chiều sương phủ bãi đồng, xóm làng và con đường thân thuộc, xóm nhà tranh thấp, con đường quen. Tất cả đều đơn sơ gần gũi quen thuộc, thân thương nhưng bị ngăn cách.

Con người gần gũi thân thuộc thân thương:

• Những lưng còng xuống luống cày.
• Những bàn tay vãi giống.
• Một giọng hò đưa bố mẹ già xa đơn chiếc (linh hồn đã khuất).

Nỗi nhớ chân thật đậm tình thương mến

Nhớ đến bản thân mình: Nhớ tới những ngày tháng tự do hoạt động cách mạng.

Say mê lý tưởng, khao khát tự do sôi nổi cho nên càng cảm thấy cô đơn với thực tại cuộc sống bị giam cầm.

Nghệ thuật:

• Sử dụng rất thành công biện pháp tu từ điệp ngữ, điệp cấu trúc.
• Giọng thơ da diết, khắc khoải, sâu lắng.
• Hình ảnh thơ gần gũi, giản dị mộc mạc, đời thường.

Trả lời đọc hiểu Nhớ đồng

Tổng hợp những câu hỏi soạn bài Nhớ đồng lớp 8 trong sách giao khoa Chân trời sáng tạo. Bài viết tổng hợp cả câu trả lời cho phần chuẩn bị và suy luận trong bài.

1/ Chuẩn bị đọc: Vùng đất hoặc con người để lại trong em ấn tượng sâu đậm.

Vùng đất đã để lại trong em ấn tượng sâu đậm nhất chính là miền quê của em – nơi em sinh ra và lớn lên nơi gắn bỏ biết bao những kỉ niệm ngọt ngào của tuổi thơ. Quê em, nơi có ánh năng của buổi ban mai với bầu không khí trong lành và mát dịu, có những đồng ruộng thẳng cánh cò bay tít tắp. Miền đất quê em không có cảnh ồn ào tấp nập như chốn đô thị mà thật yên bình.

Những con người nơi đây yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Họ sống bằng tình cảm chân thành, chất phác, trong sáng. Người dân nơi đây sống luôn nhớ về cội nguồn, gốc gác. Vì vậy, quê em có rất nhiều nhà thờ họ, đình chùa, miếu. Mỗi nhà đều có một bàn thờ tổ tiên đặt nơi trang trọng, linh thiêng. Mỗi dịp cuối năm, mọi người đến thăm mộ tổ tiên, ông bà thắp hương cho tròn đạo hiếu, tỏ lòng biết ơn. Đặc biệt, cũng trong những ngày cuối năm ấy, người dân quê em đều mong ngóng con cháu trở về quây quần sau những ngày xa cách. Tất cả đã làm những nét văn hóa đẹp còn đọng lại trong ký ức của em.

2/ Câu hỏi suy luận: Xác định cảm xúc của tác giả ở khổ thơ ” Đâu gió … sắn bùi”. Em dựa vào đâu để xác định như vậy?

Khổ thơ diễn tả cảm xúc nhớ đồng da diết: Bức tranh quê trong hoài niệm hiện lên bình dị, xinh đẹp và đáng yêu. Đây cũng là tiếng lòng da diết với cuộc đời, nhớ cuộc sống tự do, yêu quê hương đất nước và say mê cách mạng của nhân vật trữ tình (người tù chính trị). Bị tù đày mà phải xa quê hương.

Căn cứ xác định:

• Tác giả liệt kê những hình ảnh đơn sơ, gần gũi quen thuộc, thân thương nơi đồng quê: Cồn thơm, ruộng tre mát, ô mạ xanh mơn mởn, nương khoai ngọt sắn bù,…
• Chữ “đâu” bốn lần xuất hiện như câu hỏi đau đáu diễn tả sự xúc động, thổn thức khi tất cả những hình ảnh ấy giờ đây chỉ còn hiện lên trong hoài niệm, trong nỗi nhớ vơi đầy. Đồng thời, nhấn mạnh nỗi nhớ da diết của tác giả đối với mảnh đất và con người nơi đây. Nỗi nhớ đồng gắn liền với nỗi đau buồn cô đơn của nhà thơ đang bị đày trong chốn ngục tù.

Bạn có thể sử dụng nội dung này cho bài phân tích cấu tứ và hình ảnh trong bài thơ Nhớ đồng. Chi tiết này giúp bài của bạn có dẫn chứng rõ ràng, tăng điểm đáng kể.

3/ Câu suy luận 2: Việc lặp lại hai dòng thơ “Gì sâu … tiếng hò” có tác dụng gì?

Hai câu thơ diễn tả cảm xúc buồn, thương nhớ quê hương của tác giả vào một buổi trưa hiu quạnh khi nghe tiếng hò lẻ loi đơn độc cất lên. Hai câu thơ được lặp đi lặp lại nhằm:

• Tạo nhịp điệu, tạo tính nhạc cho toàn bài thơ.
• Gây được sức ám ảnh lớn, nhấn mạnh tâm trạng nhớ thương da diết những hình ảnh, những kỷ niệm đẹp đẽ của quê hương và cuộc sống bên ngoài.
• Khắc sâu nghịch cảnh giam cầm tù túng, cô đơn của người tù.
• Toàn bài thơ dường như cũng trở thành tiếng hò miên man, buồn bã của người tù.

4/ Xác định thể thơ của bài thơ Nhớ đồng và cách gieo vần, ngắt nhịp trong khổ thơ thứ hai.

Thể thơ bài thơ Nhớ đồng là thơ bảy chữ. Trong khổ thứ 2, cách gieo vần là vần liền (mùi – vui) và vần cách (mùi – bùi). Cách ngắt nhịp linh hoạt với 2 kiểu 4/3 và 3/4.

5/ Tìm những câu thơ, những từ ngữ được lặp đi lặp lại trong bài thơ Nhớ đồng và nêu tác dụng của việc sử dụng cách diễn đạt đó.

Các cặp câu thơ trên được lặp đi lặp lại với tác dụng:

“Gì sâu bằng những trưa thương nhớ

Hiu quạnh bên trong một tiếng hò”.

“Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh

Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi”

• Thể hiện nỗi nhớ thương da diết và sự cô đơn của nhà thơ trong buổi trưa hiu quạnh khi nghe tiếng hò lẻ loi cất lên.
• Khiến toàn bài thơ cũng trở thành tiếng hò miên man, buồn bã của người tù cách mạng.

Điệp ngữ “đâu” (lặp đi lặp lại 11 lần) có tác dụng:

• Nghe như lời khắc khoải đau đáu thốt ra từ con tim của một người con yêu quê hương đất nước.
• Gây được sức ám ảnh lớn, nhấn mạnh tâm trạng nhớ thương da diết những hình ảnh, kỉ niệm đẹp đẽ của quê hương và cuộc sống bên ngoài.
• Khắc sâu nghịch cảnh giam cầm tù túng cô đơn của người tử tù.

Điệp ngữ “ôi”, “Chao ôi thương nhớ, chao thương nhớ” có tác dụng: bộc lộ cảm xúc thương nhớ quê nhà, đặc biệt là nhớ thương mẹ trào dâng đến mức phải thốt lên bằng từ cảm thán.

Điệp ngữ “tôi”: nhấn mạnh nhân vật trữ tình trong bài thơ đang trải lòng về nỗi nhớ quê nhà, nhớ thương người mẹ hiền da diết.

6/ Nhận xét về cách sắp xếp các phần trong bố cục của bài thơ Nhớ đồng. Từ đó xác định sự vận động của mạch cảm xúc được tác giả thể hiện trong bài thơ.

Soạn Nhớ đồng cần ghi nhớ Bố cục bài thơ này như sau:

• Phần 1 (Từ đầu đến thiệt thà): Nỗi nhớ da diết cuộc sống bên ngoài nhà tù.
• Phần 2 (Tiếp theo đến ngát trời): Nỗi nhớ về chính mình trong những ngày chưa bị giam cầm.
• Phần 3 (Còn lại): Trở lại thực tại trại giam cầm lòng trĩu nặng với nỗi nhớ triền miên.

Từ âm hưởng tiếng hò trong buổi trưa hiu quạnh trong hiện tại => Nhớ đồng quê trong quá khứ => nhớ thương “dáng hình quen” nơi miền quê trong quá khứ ” nhớ quá khứ của chính mình khi chưa bị giam cầm => trở về hiện tại buồn trĩu nặng vì tù đày.

Mạch cảm xúc của tác giả đi từ nỗi nhớ quê nhà đến nhớ những ngày tư do cho đến thực tại phũ phàng bây giờ. Sự bức bối trong nhà tù, sự cô đơn của nhà thơ khi bắt gặp tiếng hò quê hương tha thiết, đó là nguyên nhân khởi nguồn cho bao cảm xúc nhớ thương của nhà thơ về quê hương, về con người.

Để rồi từ đó làm sống lên trong lòng nhà thơ khát khao được tự do, khát khao hành động, khát khao thực hiện lí tưởng muốn đem lại độc lập cho dân tộc, sự no ấm cho quê hương. Mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ tự nhiên, logic, hợp với tâm trạng của một người chiến sĩ trẻ, đang khao khát cống hiến cho sự nghiệp cách mạng nhưng lại bị giam cầm, tù hãm.

7/ Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ Nhớ đồng. Căn cứ vào đâu để em xác định như vậy?

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là nỗi nhớ quê hương, nhớ thương con người quê hương, nhớ cuộc sống tự do xen lẫn niềm xót thương, nỗi phấn uất, bất bình với thực tại và luôn khát khao tự do.

Trả lời căn cứ xác định cho phần soạn văn Nhớ đồng này như sau:

• Dựa vào nhan đề bài thơ.
• Dựa vào trạng thái cảm xúc mãnh liệt của tác giả qua việc sử dụng biện pháp nghệ thuật điệp ngữ, những hình ảnh, từ ngữ, giọng điệu,… đã khơi gợi cho người đọc cảm nhận được nỗi nhớ quê hương da diết, niềm say mê lí tưởng và khát khao tự do của nhân vật trữ tình.

8/ Xác định chủ đề của bài thơ Nhớ đồng. Chủ đề đó được thể hiện qua những hình thức nghệ thuật nào?

Chủ đề của bài thơ Nhớ đồng: Tình yêu quê hương đất nước, say mê lí tưởng, yêu cuộc sống của chính mình và khát vọng tự do.

Thể hiện qua việc:

• Sử dụng rất thành công biện pháp tu từ điệp ngữ, điệp cấu trúc.
• Giọng thơ da diết, khắc khoải, sâu lắng.
• Hình ảnh thơ gần gũi, giản dị, mộc mạc, đời thường.
• Ngôn ngữ thơ trữ tình chính trị, đậm đà tính dân tộc.

9/ Theo em, tác giả muốn gửi thông điệp gì tới người đọc qua bài thơ Nhớ đồng?

Qua bài thơ Nhớ đồng, tác giả Tố Hữu muốn gửi thông điệp: Phải luôn biết yêu thương, trân quý quê hương của mình, yêu thương cuộc sống, con người và tất cả cảnh vật xung quanh ta. Hun đúc cho mình khát vọng tự do, có ước mơ, hoài bão và lí tưởng cao đẹp.

10/ Viết khoảng 5 câu hoặc vẽ một bức tranh thể hiện tưởng tượng của em về cảnh sắc, con người được gợi tả trong bài thơ Nhớ đồng.

Qua bài thơ Nhớ đồng của Tố Hữu, bức tranh đồng quê hiện lên rất đậm nét trong từng nỗi nhớ của tác giả. Bức tranh ấy được tô điểm bằng nét vẽ bình dị mà ấm áp như cánh đồng ruộng với những cồn thơm, ô mạ xanh mơn mở, nương khoai sắn ngọt bùi, xóm nhà chìm lặng, con đường mòn mỏi theo năm tháng, Tất cả đều là những cảnh sắc đơn sơ rất đỗi thân thương. Bức tranh quê hương ấy còn xuất hiện bóng dáng người lao động lam lũ, nhọc nhằn, đặc biệt là bóng dáng mẹ già đơn chiếc – những con người luôn tần tảo thầm lặng, hy sinh vì gia đình, quê hương đất nước. Họ chất phác và bền bỉ như đất đai. Không gian sau nỗi nhớ thật bình dị thân thuộc, khắc khoải một tâm trạng kiếm tiềm, nuối tiếc trân trọng những vẻ đẹp của nhà thơ. Làng quê hiện về trong kí ức với hương của đất, bóng mát lũy tre làng, sắc xanh nao lòng của mạ và vị ngọt bùi khoai sắn, gợi nhớ một cảm giác bình yên, đáng quý.

Những hình ảnh tưởng tượng đó có tác dụng thế nào đối với việc hiểu nội dung bài thơ?

Những hình ảnh tưởng tượng đó làm nổi bật lên vẻ đẹp của cảnh vật và con người quê hương được gợi lên trong bài thơ và những tâm tư, tình cảm của tác giả thể hiện trong bài thơ.

Hình ảnh gợi ý:

11/ Qua bài thơ Nhớ đồng thông điệp có ý nghĩa nhất đối với anh chị là gì?

Trân trọng và thương yêu cuộc sống với hình giá trị bình dị nhất.

Soạn văn 8 Những chiếc lá thơm tho là bài giảng tiếp theo sau Nhớ đồng. Bạn nên xem để có sự chuẩn bị cho bài học sắp tới.

Soạn bài Nhớ đồng Kết nối tri thức lớp 11

Bài thơ Nhớ đồng nằm trong chương trình văn 11 Kết nối tri thức. Tổng hợp các câu hỏi và gợi ý trả lời giúp bạn có sự chuẩn bị trước buổi học.

Soạn Nhớ đồng lớp 11 Trước khi đọc

Phần trước khi đọc trang 56 sách giáo khoa được hướng dẫn chi tiết:

1/ Theo trải nghiệm của bạn, một nỗi nhớ thường được khởi đầu và phát triển như thế nào?

Theo trải nghiệm của em, nỗi nhớ thường khởi điểm từ sự mong muốn, khát khao một điều gì đó hay mong muốn được gặp ai đó. Đó là tình cảm mà mình dành cho nó rất nhiều. Để rồi khi làm gì, chúng ta cũng nghĩ, nhớ về nó, rồi khi gặp được, cảm xúc dâng trào được biểu hiện rõ qua nét mặt, cử chỉ của bản thân.

2/ Hãy tưởng tượng về cách bạn mở đầu một sáng tác ngôn từ có nội dung thể hiện nỗi nhớ của bản thân. Điều gì sẽ được nói đến trước hết? Tại sao?

Khi mở đầu một tác phẩm có nội dung thể hiện nỗi nhớ, điều được nói đến trước hết chắc chắn là nỗi nhớ đó là gì. Bở trước khi bắt đầu một bài viết, việc đặt luôn ý chính của tác phẩm lên đầu sẽ giúp người đọc dễ nắm bắt được thông tin sản phẩm. Việc nhắc đến nỗi nhớ đó là gì và diễn giải ở phía dưới sẽ giúp người đọc dễ dàng hiểu và dựa trên mạch thơ của người viết để hiểu sâu hơn về tâm tư, tình cảm của người viết đặt trong đó.

Soạn bài Nhớ đồng văn 11 – Đọc văn bản

Các câu hỏi trong lúc đọc giúp bạn hiểu sâu hơn về cấu tứ, cách dùng từ và chọn lọc hình ảnh của nhà thơ.

1/ Tiếng hò có mối quan hệ như thế nào với nỗi nhớ?

Tiếng hò gợi ra những âm thanh của cuộc sống. Tiếng hò là cảm hứng của toàn bài.

2/ Các hình ảnh hiện lên ở đây có đặc điểm gì?

Cồn thơm, ruộng tre mát, ô mạ xanh mơn mởn, nương hoai ngọt sắn bùi, chiều sương phủ bãi đồng, xóm làng và con đường thân thuộc, xóm nhà tranh thấp,…

Tất cả đều đơn sơ, gần gũi, quen thuộc, thân thương, nhưng đều bị ngăn cách.

3/ So với khổ thơ thứ nhất, khổ thơ này có điểm gì giống và khác?

Khổ thơ thứ nhất không mang nặng sắc thái biểu cảm như khổ thơ thứ hai này. Ở khổ thơ thứ hai, từ “Ôi” xuất hiện ngay đầu câu thơ làm cho câu văn mang nặng nỗi nhớ khắc khoải.

4/ Hãy tưởng tượng về hình ảnh “bàn tay … vãi giống tung trời”.

Đó là những người dân cày quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trờ. Đó người nông dân với luống cày vất vả, gian nan, lưng còng theo năm tháng. Thế nhưng, ở họ toát lên vẻ đẹp sáng ngời của phẩm chất trong sáng, dù có ở trong bùn đen nhưng vẫn nức hương. Chính họ, chính những ngườ lao động chân chất thôn quê ấy còn là những ngườ gieo tia hi vọng vào tương lai.

5/ Đối tượng được gọi là “hồn thân” ở đây gồm những ai?

Từ “hồn”, “thân” ở đây có thể là những chiến sĩ chìm đắm trong nỗi nhớ nhung, trong dòng hồi ức miên man không dứt.

6/ “Tôi” ở khổ thơ này có sự phát triển như thế nào so với “tôi” ở khổ thơ trên?

“Tôi” ở khổ thơ thứ 11 là tôi khi đã tìm ra chân lý của đời mình, tìm thấy lý tưởng của đời mình, đang phấn đấu, thực hiện nó. Đó là một cái tôi tràn đầy niềm vui vẻ, yêu đời, tràn ngập niềm tin vào cuộc sống sau hình ảnh “con chim cà lơi”.

“Tôi” ở khổ thơ thứ 10 là cái tôi đang tìm kiếm lý tưởng của đời mình. Đứng trước  nhiều lựa chọn, không biết đi đâu, về đâu, băn hoăn rồi lại chán nản. Đó là một cái tôi đang đắm chìm trong đen tối, buồn tủi bở chưa tìm ra được chân lý của đời mình.

7/ Hình ảnh “cánh chim buồn nhớ gió mây” biểu đạt cảm xúc gì của nhân vật trữ tình?

Nỗi nhớ mênh mang được ví với hình ảnh so sánh: “như cánh chim buồn nhớ gió mây” đã thể hiện thần tình nỗi nhớ đồng, thực chất là nỗi nhớ quê hương, đồng bào, đồng chí, đồng thời là khao hát tự do mãnh liệt của người chiến sĩ cách mạng đang chịu cảnh tù đày. Cánh chim đó, cánh chim của tự do của tình yêu quê hương, cánh chim bay vút lên để đón nhận lí tưởng cao đẹp.

Soạn bài Nhớ đồng phần sau khi đọc

Các câu hỏi Sau khi đọc nằm ở trang 58, sách giáo khoa Văn 11 Kết nối tri thức. Gợi ý câu trả lời:

1/ Theo bạn, nhan đề Nhớ đồng đã bao quát được toàn bộ nội dung cảm xúc của bài thơ hay chưa? Vì sao? Nên hiểu như thế nào về nghĩa của từ “đồng” trong nhan đề?

Nhan đề “Nhớ đồng” đã bao quát được toàn bộ nội dung cảm xúc của bài thơ. Bởi bài thơ mang đậm nỗi nhớ da diết về cuộc sống bên ngoài của người tù cộng sản. Từ “đồng” có thể hiểu là quê hương của người tù cách mạng.

2/ Ban có nhận xét gì về đặc điểm hình thức và nội dung của các khổ thơ 1, 4, 7, 13 trong văn bản? Các khổ thơ này được phân bố theo “quy luật” nào?

Đặc điểm hình thức và nội dung của các khổ thơ 1, 4, 7, 13 đều sử dụng các câu cảm thán để biểu đạt nỗi nhớ của mình.

3/ Hệ thống hình ảnh trong bài thơ đã biểu đạt được những nội dung gì? Bạn hiểu và đánh giá như thế nào về cách tác giả đan cài, phối hợp, sắp xếp các cụm hình ảnh?

Hệ thống hình ảnh trong bài thơ biểu đạt nội dung về nỗi nhớ quê hương da diết. Đó là nỗi nhớ bình dị thể hiện qua những hình ảnh rất đỗi quen thuộc mà ta có thể dễ dàng bắt gặp tại bất ỳ một vùng nông thôn Việt Nam tại thời điểm đó. Đây cũng là tình cảm mà tác giả dành cho quê hương của mình, là sự trân trọng của một người con xa quê ý thức được về quê hương và nghĩa vụ của mình phải bảo vệ những thứ bình dị, tuyệt đẹp ấy.

Cách tác giả đan cài, phối hợp, sắp xếp các cụm hình ảnh đều hợp tình, hợp lý. Đầu tiên là những sự vật bình dị, gắn bó mật thiết với quê hương như hình ảnh rặng tre, cánh đồng, những mái nhà,… rồi đến “hồn thân” — những người dân chất phác đã ngã xuống vì dân tộc. Tất cả đều đi theo một trình tự hợp lý, phù hợp với tâm tư, tình cảm lúc bấy giờ của tác giả kh đang bị giam giữ, nhớ về quê hương, về con đường cách mạng buồn da diết bởi tình cảnh bị giam, không thể cùng với nhân dân, với anh em đồng chí tiếp tục sự nghiệp cách mạng.

4/ Từ “đâu” xuất hiện bao nhiêu lần và đóng vai trò gì trong cấu tứ của bài thơ?

Từ “đâu” xuất hiện 10 lần trong tác phẩm. Nó thể hiện một tâm trạng ngổn ngang, vô định, không biết đi đâu, về đâu của một người thanh niên luôn sôi sục lòng yêu quê hương, đất nước với ý chí cách mạng mạnh mẽ nhưng lại chịu cảnh giam cầm, tù đày. Tấm lòng ấy chỉ có thể thốt thành lời, thành thơ chứ không thể hành động thực tế. Điều đó hiến tác giả không khỏi băn khoăn trăn trở về con đường sau này của cách mạng, của tương lai dân tộc. Đồng thời từ “đâu” cũng thể hiện sự hồi tưởng về những năm tháng huy hoàng, tự do của tác giả.

5/ Phân tích tác dụng nghệ thuật của việc sử dụng luân phiên câu hỏi, câu kể và câu cảm trong văn bản.

Việc sử dụng luân phiên những câu hỏi như “Đâu những nương hoai ngọt sắn bùi?”, “Vải giống tung trời những sớm mai?” gợi lên tâm trạng ngổn ngang của tác giả, bất giác nhớ về quê hương với những hình ảnh rất đỗi quen thuộc thân thương. Ẩn sâu trong đó, ta thấy được sự mong ngóng về một ngày được gặp lại những khung cảnh ấy, để thỏa mãn được nỗi nhớ, tâm tư của tác giả.

Nhưng câu kể cũng được đan xen hết sức tài tình. Đó là kể về hình ảnh quê hương trong tâm trí tác giả. Là cồn đất thơm, những ô mạ xanh, những rặng tre, những xóm nhà tranh,… Để từ đó giúp ngườ đọc hình dung ra được quê hương trong tác giả, nó giản dị, ấm no và hạnh phúc đến như thế nào.

Cuối cùng, việc đan xen những câu cảm thán bên cạnh câu kể và câu hỏi giúp làm tăng giá trị biểu cảm của bài thơ. Bởi đó là những câu bộc lộ cảm xúc dâng trào của tác giả, là sự thể hiện cho một nỗi nhớ đã lên đến đỉnh điểm, thốt lên thành lời của một thanh niên với tấm lòng yêu nước sục sôi, được cống hiến, góp sức mình cho Tổ quốc.

6/ Theo bạn, hình ảnh nào trong bài thơ mang tính tượng trưng rõ nét hơn cả? Hãy làm rõ tính tượng trưng ở hình ảnh ấy.

Theo em, hình ảnh trong bài thơ mang tính tượng trưng hơn cả đó là hình ảnh về “ruộng đồng”. Đó là hình ảnh điển hình của nông thôn Việt Nam tại thời điểm đó –  nơi nổi bật lên những cánh đồng xanh bất tận, trải dài gợi lên một cuộc sống ấm no, hạnh phúc của người dân khi mùa màng bội thu, ai cũng có cơm ăn áo mặc. Hay ẩn trong đó từ “đồng” còn để chỉ những ngườ đồng chí, bạn bè, người cùng chí hướng cách mạng với tác giả. Họ vẫn đang ngày đêm chiến đấu trên mặt trận tư tưởng. Từ đó, giúp người đọc thấy được khát hao cháy bỏng của thanh niên yêu nước.

7/ Bài thơ cho thấy điều gì về tâm trạng, phẩm chất, lí tưởng của nhân vật trữ tình? Nêu cảm nhận của bạn về những cảm xúc, tâm tình được tác giả bộc lộ trong bài thơ.

Bài thơ cho thấy tâm trạng buồn mang theo nỗi niềm nhớ quê hương da diết, mãnh liệt của người chiến sĩ cách mạng, nhớ cuộc sống tự do, được cống hiến hết mình cho tổ quốc, cho nhân dân. Qua đó, ta thấy được lý tưởng của một người chiến sĩ cách mạng đang sôi sục, chảy sâu trong con người của tác giả. Đó là lý tưởng của một người thanh niên khi đã được giác ngộ, tìm ra chân lý của đời mình, luôn cống hiến hết mình để thực hiện lý tưởng cao đẹp ấy, phụng sự cho Tổ quốc. Một khát khao cháy bỏng bảo vệ được quê hương, những hình ảnh rất đỗi bình dị, thân thương.

Để từ đó, nổi bật lên trên bài thơ là nỗi nhớ da diết của một người con đối với quê, nhớ cuộc sống tự do như một chú chim được cất cao tiếng hot giữa bầu trời xanh thẳm, được tự do làm điều mình thích. Nghĩ về những ngày tháng tươi đẹp ấy, tác giả thấy buồn man mác bởi hiện thực tàn khốc, chịu đựng cảnh cầm tù không biết tương lai sẽ thế nào. Bởi vậy, trong nỗi niềm thương nhớ, khát khao của tác giả, ta vẫn bắt gặp một nỗi buồn man mác thầm kín.

Kết nối đọc – viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) làm sáng tỏ mối liên hệ giữa các chi tiết, hình ảnh đã làm nên thế giới cảm xúc “nhớ đồng” trong bài thơ.

Trả lời: Bài Nhớ đồng là một sự tổng hòa giữa tâm trạng, cảm xúc lẫn lý tưởng của tác giả – một người thanh niên trẻ đang chịu cảnh tù đày. Bài thơ được đi theo một tuần tự hợp lý, từ hình ảnh quê hương hiện lên đến việc tìm ra chân lý, lý tưởng cách mạng của tác giả. Từ đó, ta có thể hiểu nhờ vào tình yêu quê hương, yêu từ những thứ nhỏ bé, bình dị nhất đã giúp tác giả tìm ra triệt lý sống cho mình. Những tình cảm nhỏ bé đã vun đắp cho tâm hồn của người thanh niên, đưa anh đến gần với lý tưởng cách mạng. Nó như một điều kiện cần, căn bản cần có của một người chiến sĩ cách mạng đó là tình yêu quê hương, đất nước. Bởi vậy, những hình ảnh đó trong bài thơ đã góp một phần quan trọng giúp ta hiểu được tâm tư, tình cảm của tác giả, nỗi nhớ cùng niềm khát hao cháy bỏng của một thanh niên trẻ yêu nước tha thiết.

Xem thêm:

• Chuẩn bị soạn bài Tràng Giang (lớp 11, Kết nối tri thức) đầy đủ

Kết luận

Soạn bài Nhớ đồng tác giả Tố Hữu, The POET giúp bạn hiểu rõ nội dung của bài thơ. Với cảm hứng chủ đạo là tình yêu quê hương đất nước, khát khao được tự do, bài thơ đã truyền tải nhiều thông điệp ý nghĩa cho thế hệ mai sau.