Soạn văn 10 Tản viên từ phán sự lục Kết nối tri thức
Tham khảo tài liệu soạn văn 10 Tản viên từ phán sự lục để có thể chuẩn bị bài tốt hơn. Các câu hỏi trong sách giáo khoa Kết Nối Tri Thức được The POET hướng dẫn chi tiết để bạn hiểu cách làm.
Soạn bài Tản Viên từ phán sự lục: Trước khi đọc văn bản
Hầu như tất cả mọi người khi lớn lên, đều trải qua những tháng ngày đọc và thích truyện tranh, nhất là những câu chuyện có yếu tố kỳ ảo. Bởi lẽ, sự kỳ ảo nó nâng đỡ tâm hồn chúng ta bay bổng, tha hồ tưởng tượng để được đi vào thế giới mà đơời thường hiếm có. Đó là cõi mộng ảo đầy chất lãng mạn.
Nơi đó, chúng ta được tưởng tượng một không gian tùy thích, một cõi êm đềm hay sự rộn rã vui tươi. Có thể, trong không gian kỳ ảo ấy, ta có quyền chọn một mái ấm gia đình tuyệt vời nhất; hay một tình bạn thủy chung nhất; có khi ta mơ thành thần tiên mà không ai cấm cản. Sau này lớn lên, ta mới hiểu rằng thì ra trong sâu thẳm tâm hồn ta đã thích tự do, sự phóng khoáng và mong mỏi về một xã hội đẹp đẽ.
Chúng ta biết rằng, một trong những thứ quan trọng nhất về giá trị con người đó là lương tri. Cho nên, những ai giàu có về lương tri, bao giờ cũng trăn trở suy tư trước những điều “ngang trái, bất công” trong đời sống.
Khi ta không đủ trí lực và sức lực để xóa bỏ bất công, ngang trái, thường thì ta chỉ dừng lại ở mức trăn trở, hay cảm thương cho phận người.
Khi ta có đủ trí tuệ, sức lực, vật chất và tâm hồn biết ngân rung trước nỗi đau con người bởi ngang trái, bất công, thì ta sẵn sàng đóng góp những gì mình có, để sự ngang trái, bất công đó vơi dần đi.
Tóm lại, những ai có lương tri đều mong muốn một đời sống cá nhân, gia đình, xã hội được sống trong văn minh, không phải đau lòng vì ngang trái, bất công.
Hướng dẫn đọc hiểu và soạn văn 10 Tản viên từ phán sự lục
Theo dõi và trả lười câu hỏi hỏi soạn văn 10 Kết nối tri thức trước khi đọc, trong khi đọc.
1/ Bạn có thích đọc những truyện kể chứa đựng các yếu tố kì ảo không? Vì sao?
Có. Các chi tiết tưởng tượng và kì ảo là những chi tiết không có thật. Đó là những chi tiết được tác giả dân gian sáng tạo nhằm phục vụ cho mục đích nhất định nào đó. Những yếu tố tưởng tượng đó sẽ góp phần giúp câu chuyện hấp dẫn và sinh động hơn.
2/ Trong cuộc sống hằng ngày, đôi khi chúng ta phải chứng kiến hoặc trải qua những sự việc ngang trái, bất công. Lúc đó, bạn cảm thấy như thế nào và mong muốn điều gì?
Trước những việc bất công, tôi luôn cảm thấy tức giận và bất bình. Tôi mong mình có thể đứng ra giải quyế, giúp đỡ những người đã phải chịu cực, chịu khổ và trừng phạt những kẻ tác oai tác quai, gây ra những trái ngang cho người khác.
3/ Chú ý lời giới thiệu về nhân vật Tử Văn
Lời giới thiệu nhân vật Tử Văn:
- Tên: Soạn
- Quê quán: người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang.
- Tính cách: khảng khái, nóng nảy.
4/ Tử Văn có những suy nghĩ, cảm xúc gì khi nghe câu chuyện của Thổ công?
Suy nghĩ, cảm xúc của Tử Văn khi nghe câu chuyện của Thổ Công:
- Ban đầu, Tử Văn kinh ngạc vì người ban đầu mình nói chuyện không phải là Thổ công.
- Sau khi nghe câu chuyện của Thổ công, Tử Văn vô cùng tức giận trước việc “hung yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
- Thể hiện qua các chi tiết: “Tử Văn kinh ngạc; Sao mà nhiều thần quá vậy?”
5/ Soạn Tản Viên từ phán sự lục – Dự đoán kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn dưới cõi âm
Gợi ý: Cuộc đấu tranh của Tử Văn dưới cõi âm là cuộc đấu tranh cho chính nghĩa, đấu tranh giữa chính và tà – một cuộc đấu tranh không khoan nhượng. Cuộc đấu tranh của Tử Văn dưới âm ti sẽ là một cuộc đấu tranh đầy khó khăn, tuy nhiên chiến thắng sẽ thuộc về chính nghĩa, cái thiện sẽ chiến thắng cái ác.
6/ Sự việc nào có tác dụng xoay chuyển tình thế của cuộc xử án?
Trước khi xuống Minh ty, Tử Văn đã được Thổ công dặn dò “Hễ ở Minh ty có tra hỏi, thầy cứ khai ra những lời nói của tôi. Nếu hắn chối, thầy kêu xin tư giấy đến đền Tản Viên, tôi sẽ khai rõ thì nó phải đớ miệng”. Xuống Minh ty, Tử Văn bèn tâu trình đầu đuôi như lời Thổ công nói, lời rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào. Chính sự việc này đã góp phần làm xoay chuyển tình thế của Tử Văn trong cuộc xử án.
7/ Diễn biến và kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn có giống như suy đoán của bạn không?
Kết quả cuộc đấu tranh ở Minh ty của Ngô Tử Văn:
Bằng chính nghĩa và sự dũng cảm. cương trực đấu tranh cho chính nghĩa, cuối cùng Ngô Tử Văn đã chiến thắng.
- Giải trừ được tai họa, đem lại an lành cho dân.
- Diệt trừ tận gốc thế lực xâm lược tàn ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và phục hồi danh vị cho Thổ thần nước Việt.
- Tử Văn được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, đảm đương nhiệm vụ giữ gìn công lí.
8/ Trả lời câu hỏi bài Tản Viên từ phán sự lục – Vì sao Tử Văn đồng ý nhận chức Phán sự đền Tản Viên?
Kết thúc câu chuyện, Ngô Tử Văn được nhận chức Phán sự đền Tản Viên. Đó là chức quan chuyên trông coi việc kiện tụng, xử án ở chốn công đường, giúp cho quá trình thực thi công lí được đảm bảo. Trước sự biết ơn, tin tưởng và tiến cử của Thổ công, Ngô Tử Văn đã vui vẻ đồng ý nhận chức Phán sự đền Tản Viên.
Chức Phán sự đền Tản Viên là phần thưởng xứng đáng, có ý nghĩa noi gương cho người sau, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh chống cái ác, bảo vệ công lí.
9/ Soạn văn 10 Kết nối tri thức Tản Viên từ phán sự lục – Ai là người đưa ra lời bình? Nội dung chính của lời bình là gì?
Lời bình cuối truyện là lời bình của tác giả. Lời bình ở cuối truyện hàm chứa ý nghĩa sâu xa về khí tiết của kẻ sĩ chân chính: “Than ôi! Người ta thường nói: “Cứng quá thì gãy”. Kẻ sĩ chỉ lo không cứng cỏi được, còn gãy hay không là việc của Trời. Sao lại đoán trước là sẽ gãy mà đổi cứng ra mềm?
Ý nghĩa lời bình: Hãy đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
Soạn văn 10 Tản Viên từ phán sự lục và trả lời câu hỏi SGK trang 20
Hướng dẫn Soạn bài Tản Viên từ phán sự lục Kết nối tri thức ngắn nhất. Tổng hợp phần trả lời các câu hỏi sau khi đọc ở trang 20 SGK.
1/ Xác định người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên. Những lời kể nào giúp bạn có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn?
Truyện được kể theo ngôi thứ ba, người kể chuyện là chính tác giả. Tác giả không bộc lộ trực tiếp tình cảm, quan điểm mà ẩn sau sự kiện và thái độ, hành động của nhân vật.
Ngô Tử Văn được giới thiệu trực tiếp là một người “khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
2/ Nêu các sự kiện chính của câu chuyện. Các sự kiện đó được trình bày theo trình tự nào?
Các sự kiện chính của truyện trích trong sách ngữ văn lớp 10 :
- Tử Văn châm lửa đốt đền của tên tướng giặc.
- Tử Văn “thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét” và thấy tên hung thần đến trách mắng, đe dọa.
- Thổ thần đến báo cho Tử Văn biết sự việc đã trở nên nghiêm trọng và bảo cho Tử Văn cách chuẩn bị đối phó.
- Tử Văn bệnh nặng thêm, rồi bị quỷ sứ bắt xuống Minh ty và khép vào tội chết. Tử Văn vẫn rất cứng cỏi, không bị khuất phục bởi những lời buộc tội oan.
- Tử Văn được giải oan, giữ chức Phán sự đền Tản Viên.
Truyện được kể theo trình tự thời gian.
3/ Tóm tắt diễn biến câu chuyện xử án. Chỉ ra các yếu tố góp phần làm nên chiến thắng của Tử Văn trong phiên tòa. Theo bạn, yếu tố nào đóng vai trò quyết định trong chiến thắng đó?
Tóm tắt diễn biến câu chuyện xử án tại Minh ty:
- Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống Minh ty.
- Người đội mũ trụ (tên tướng giặc) vu khống, bịa đặt nhằm đẩy Tử Văn vào đường cùng.
- Tử Văn vẫn rất cương quyết, cứng cỏi, không chịu nhún nhường.
- Hai bên cãi cọ nhau mãi vẫn không phân phải trái, vì thế Diêm Vương sinh nghi.
- Diêm Vương sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực như đúng lời Tử Văn nói.
- Tử Văn được trả lại công bằng, người đội mũ trụ bị bỏ vào ngục Cửu U.
Có ba yếu tố làm nên chiến thắng của Tử Văn:
- Yếu tố 1: Tử Văn là một người khảng khái, cương trực, không bị khuất phục bởi uy quyền. Sự kiên định chính nghĩa của Ngô Tử Văn.
- Yếu tố 2: Sự giúp đỡ của Thổ thần
- Yếu tố 3: Sự quyết định đúng đắn của Diêm Vương.
=> Yếu tố đầu tiên là yếu tố quyết định, yếu tố làm nên chiến thắng của Tử Văn ở Minh ty. Sự chiến thắng của Tử Văn sau nhiều khó khăn, thử thách. Tử Văn đã đấu tranh đến cùng chống cái xấu, cái ác.
4/ Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết nào? Chọn phân tích một số chi tiết tiêu biểu, từ đó, nhận xét khái quát về tính cách nhân vật này.
Những chi tiết khắc hoạt nhân vật Ngô Tử Văn:
Ngô Tử Văn được giới thiệu là một người “khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
Tính cách của Tử Văn được thể hiện qua các chi tiết:
- Sự tức giận trước việc “hưng yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
- Thái độ điềm nhien không khiếp sợ trước những lời đe dọa của tên hung thần.
- Sự gan dạ trước bọn quỷ Dạ Xoa nanh ác và quanh cảnh đáng sợ nơi cõi âm.
- Thái độ cứng cỏi, bất khuất trước Diêm Vương đầy quyền lực.
=> Ngô Tử Văn tính tình nóng nảy nhưng là người ngay thẳng, cương trực, đại diện cho chính nghĩa.
5/ Sáng tạo chi tiết người đi đường gặp Tử Văn ngồi trên “xe quan Phán sự” và việc người đời sau truyền nhau về “nhà quan Phán sự”, tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Chức Phán sự đền Tản Viên là phần thưởng xứng đáng dành cho Tử Văn, có ý nghĩa noi gương cho người sau, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh cho cái ác, bảo vệ công lí. Cuộc gặp gỡ của quan phán sự với người quen cũ thể hiện niềm tin tưởng của nhân dân vào vị quan tốt, bảo vệ công lí cho người dân. Đồng thời, qua chi tiết này tác giả cũng muốn gửi gắm rằng: Những người chính trực sẽ luôn được kính trọng, tiếng thơm lưu giữ muôn đời,
6/ Thế giới thần linh, ma quỷ trong truyện là sản phẩm hư cấu nghệ thuật của Nguyễn Dữ. Khám phá thế giới đó, bạn hiểu thêm được điều gì về chủ đề của tác phẩm?
Truyện phơi bày hiện thực đầy rẫy những bất công từ cõi trần đến cõi âm: kẻ ác được sung sướng, người lương thiện chịu oan ức; thánh thần ở cõi âm cũng tham của đút bao che cho kẻ ác và cái ác lộng hành; Diêm Vương và các Phán quan đại diện cho công lí cũng bị lấp tai, che mắt.
=> Những hiện tượng tiêu cực ở cõi âm chính là hình chiếu cho những bất công trong xã hội đương thời mà ở đó điều nhức nhối nhất là bọn thăm quan ô lại đã tiếp tay cho kẻ ác, kẻ xấu để gây nên bao nỗi khổ cho người dân lương thiện.
7/ Nêu quan niệm về kẻ sĩ được thể hiện trong lời bình cuối truyện. Bạn có đồng tình với quan niệm đó không? Vì sao?
Lời bình ở cuối truyện muốn nhấn mạnh đến lòng dũng cảm và bản lĩnh của con người. Ở đời chỉ sợ con người không đủ can đảm để đứng lên chống lại những điều gian ác, thấy khó khăn đã nản lòng rồi buông xuôi mặc kệ cái ác tồn tại. Qua lời bình có thể thấy lời nhắn nhủ của tác giả: Hãy đấu tranh đến cùng chống cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của câu chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên
Bài làm 1:
Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn là một trong những yếu tố làm nên sức hấp dẫn của Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Chi tiết mở đầu truyện – Tử Văn “châm lửa đốt đền. Mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn…” – đã gây chú ý và dự báo những diễn biến tiếp theo sẽ rất khác thường, thu hút người đọc đi sâu vào truyện. Câu chuyện được thắt nút dần với những xung đột ngày càng căng thẳng, dẫn đến cao trào. Truyện được mở nút: lời Tử Văn được minh chứng, sự thật phơi bày. Công lí được thực hiện: kẻ ác phải đền tội, người lương thiện được phục hồi và đền đáp, Truyện được xây dựng đầy kịch tích với kết cấu chặt chẽ, logic, thu hút và lôi cuốn người đọc cùng chia sẻ với tình cảm, quan điểm của người viết.
Bài làm 2:
Sức hấp dẫn ở thiên truyện này ấn tượng nhất phải kể đến là: sau khi được minh oan ở Minh ty, Tử Văn trở về nhà chưa được 1 tháng thì Thổ công đến bảo Tử Văn nên nhậm chức phán sự ở đền Tản Viên. Thổ công nói: “người ta sống ở đời, xưa nay ai chẳng phải chết, miễn là chết đi còn tượng tiếng về sau” và khuyên Tử Văn nên nhận. Thế là, Tử Văn vui vẻ nhận lời. Việc được nhận chức ở đền Tản Viên đã nói lên thắng lợi của chàng trong cuộc đấu tranh với tên hung thần xảo quyệt. Sự thắng lợi này đã khẳng định chàng là người tốt, chính nghĩa, dám đấu tranh để thực hiện công lí. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lí là một thắng lợi có ý nghĩa sâu sắc, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian là.
Trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên, tác giả đã vạch trần bộ mặt gian tà của không ít kẻ đương quyền “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”. Ngòi bút của Nguyễn Dữ không chỉ lên án một số quan lại mà còn tố cáo mạnh mẽ hiện thực “rễ ác mọc lan, khó lòng lay động” mà bênh vực cho kẻ gian tà. Trong câu nói buột miệng của Tử Văn “Sao mà nhiều thần quá vậy?” cũng cho ta thấy một hiện thực của xã hội phong kiến lúc bấy giờ: xã hội có quá nhiều kẻ hữu danh vô thực, lợi dụng địa vị, quyền thế làm điều bất chính. Kết thúc có hậu của câu chuyện thể hiện đúng truyền thống nhân đạo của dân ta: chính nghĩa nhất định thắng gian tà.
Xem thêm:
- Đọc ngữ văn 10 Tản Viên từ phán sự lục: Tác giả, tác phẩm
- Chuẩn bị soạn Tản Viên từ phán sự lục, trả lời câu hỏi Đọc hiểu
- Soạn Chữ người tử tù lớp 10, Kết nối tri thức
Kết luận
Bài soạn văn 10 Tản viên từ phán sự lục đã được cập nhật đầy đủ tại The POET Magazine. Hãy tham khảo và soạn bài đầy đủ để nâng cao chất lượng buổi học.
