Soạn bài “Và tôi vẫn muốn mẹ…” – Ngữ văn Kết nối tri thức lớp 11

Soạn bài “Và tôi vẫn muốn mẹ…” chi tiết theo những câu hỏi trong sách giáo khoa. Thông qua nội dung bài soạn tại The POET Magazine (https://www.thepoetmagazine.org/) giúp học sinh hiểu hơn về ý nghĩa tác phẩm.

Soạn “Và tôi vẫn muốn mẹ…” văn 11 Kết nối tri thức phần trước khi đọc

Trả lời câu hỏi bài soạn “Và tôi vẫn muốn mẹ…” phần trước khi đọc gợi mở cho học sinh về chủ đề văn bản. Thông qua nội dung trả lời, bạn có thể tìm hiểu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm này.

1/ Hãy chia sẻ câu chuyện cảm động nói về tình cảm mẹ con mà bạn từng biết qua các tác phẩm nghệ thuật (văn học, sân khấu, điện ảnh,…).

Theo em, câu chuyện cảm động về tình mẫu tử là câu chuyện của Fantine và con gái của mình trong tác phẩm Những người khốn khổ (Victor Hugo). Trong truyện, vì không có tiền nuôi con gái, Fantine đã phải gửi con mình cho một gia đình khác và đi làm kiếm tiền mỗi ngày để chu cấp cho con. Đến khi con gái bị ốm và cô bị mất việc, cô đã làm mọi việc có thể để lấy tiền mua thuốc cho con. Cô trở thành gái điếm, bán cả răng và tóc của mình. Cho đến tận lúc hấp hối, cô vẫn muốn cứu được con gái mình. Đó là một ví dụ điển hình của sự hy sinh và tình mẫu tử thiêng liêng mà em biết.

Đối với em, đây là cuốn sách về tình mẫu tử hay và cảm động nhất mà em từng đọc. Sự hy sinh của người mẹ dành cho con mình thật thiêng liêng và không có thứ tình cảm nào so sánh được. Người mẹ chắc hẳn rất sợ hãi khi phải trải qua những biến cố trong cuộc sống, nhưng vì con cô sẵn sàng hy sinh tất cả.

2/ Qua thực tế cuộc sống xung quanh, bạn biết được gì về những hậu quả mà chiến tranh gây ra đối với đời sống con người?

Qua cuộc sống thực tế xung quanh, em biết được chiến tranh luôn đem đến những hậu quả tàn khốc đối với cuộc sống của mỗi người. Chiến tranh không chỉ phá hoại về cơ sở vật chất mà nó còn để lại những nỗi đau, mất mát lớn về tinh thần. Những tổn thương do chiến tranh gây ra sẽ không bao giờ có thể đền bù được. Hành động chiến tranh còn khiến con người phải chịu cảnh ly tán, thậm chí là sinh ly tử biệt…

Soạn “Và tôi vẫn muốn mẹ…” ngữ văn 11 đọc văn bản

Dựa vào các câu hỏi trong khi đọc văn bản Và tôi vẫn muốn mẹ… (sách Ngữ văn lớp 11) giúp bạn hiểu hơn nội dung văn bản. Nhờ trả lời câu hỏi bạn có thể nắm vững thông điệp, ý nghĩa mà tác giả muốn truyền tải.

1/ Thời điểm và những sự kiện ban đầu xảy ra được lưu giữ trong kí ức của nhân vật.

Thời điểm: Vào tháng năm năm 1941

Sự kiện: Khi tác giả học xong lớp 1 và được bố mẹ tiễn đi trại hè đội viên Gô-rô-đi-sa gần Min-xcơ.

2/ Những hình ảnh mà nhân vật chứng kiến trên đường đi trại hè đội viên.

Tác giả đã chứng kiến những chiếc máy bay lạ. Từ đó, tác giả hiểu ra sự chết chóc đang đến gần khi chiếc máy bay đó ném bom xuống.

3/ Hoàn cảnh của chuyến đi có gì khác thường?

Hoàn cảnh của chuyến đi xảy ra khi quân đội Đức chiêm mất thành phố và mọi người phải đến Mô-đô-vi-a.

4/ Ấn tượng về nạn đói và chuyện ăn uống của con người trong đói khát.

Khi nạn đói xảy ra, con người không còn gì để ăn cả. Họ thậm chí đã phải giết con ngựa già Mai-ca để có cái ăn và giấu việc đó với lũ trẻ. Hai con mèo vì quá gầy nên họ đã không phải ăn chúng. Tình cảnh lúc bấy giờ thật sự đáng thương xót.

5/ Trạng thái tinh thần của những đứa trẻ khi thiếu vắng mẹ.

Những đứa trẻ rất nhớ mẹ, chúng gào khóc không nguôi mỗi khi nghe thấy từ “mẹ”.

6/ Kết quả chờ đợi ba mẹ và niềm khát khao dai dẳng của nhân vật.

Trải qua biết bao nhiêu năm chờ đợi, nhân vật vẫn không lại được ba mẹ. Cho đến khi đã 51 tuổi, tác giả vẫn khao khát muốn gặp lại mẹ như ngày bé.

Soạn bài “Và tôi vẫn muốn mẹ…” sau khi đọc

Soạn văn “Và tôi vẫn muốn mẹ…” là cách giúp bạn chủ động hơn trong việc tìm hiểu bài học. Bạn nên chuẩn bị bài soạn trước khi đến lớp để dễ dàng nắm vững nội dung giảng dạy của giáo viên.

1/ Hãy tóm lược nội dung được kể lại trong văn bản và cho biết những điểm nhấn quan trọng của câu chuyện.

Tác phẩm kể về nhân vật tôi, vào năm 1941 khi ông tốt nghiệp lớp 1. Lúc ấy ông tham gia vào một chuyến đi trại hè nhưng chiến tranh đã nổ ra. Vì tình hình chiến tranh ngày một nghiêm trọng nên nhân vật tôi và những đứa trẻ khác được đưa đi sơ tán trong trại trẻ mồ côi. Tình cảnh của chúng rất khốn khổ khi luôn phải chịu cảnh đói khát và di tản khắp nơi. Đến một ngày, nhân vật tôi trốn ra ngoài và sống cùng một gia đình. Nhân vật tôi vẫn luôn ấp ủ mong muốn gặp lại mẹ của mình nhưng không có kết quả. Cho đến khi đã 51 tuổi, mong muốn ấy vẫn còn.

2/ Chỉ ra những yếu tố tạo nên tính xác thực của các sự kiện được nhân vật kể lại cũng như trạng thái tâm lí của nhân vật trước sự kiện đó.

Những yếu tố tạo nên tính xác thực của các sự kiện được nhân vật kể lại bao gồm:

• Năm tháng sự kiện diễn ra.
• Địa điểm cụ thể.
• Các sự việc đều diễn ra liền mạch và được thể hiện rõ qua cảm nhận của nhân vật.

3/ Phân tích một số chi tiết, hình ảnh tạo nên bức tranh cuộc sống đặc biệt được tái hiện trong văn bản. Chi tiết, hình ảnh nào đã thực sự gây ấn tượng mạnh với bạn? Vì sao?

Chi tiết về cuộc sống nghèo đói, khổ cực:

– Không có chỗ nằm ngủ, chúng tôi đành chợp mắt trên rơm rạ…

– Nạn đói bắt đầu

– … người ta gọi đi ăn trưa, nhưng chẳng có gì để ăn.

– Người ta giết Mai-ca. Và cho chúng tôi nước cùng một mẩu thịt rất nhỏ…

– …có thể ăn cả xô xúp, bởi trong xúp chẳng có gì.

– Chúng tôi ăn hết tất cả chồi mầm, chúng tôi tước cả lớp vỏ non…

=> Tình cảnh của cuộc sống bị di tản bởi chiến tranh. Ở đó, những đứa trẻ phải chịu cảnh di tản nay đây, mai đó. Chúng không có đủ thức ăn, chỉ có thể gắng gượng để sống sót bằng cách ăn mọi thứ mà chúng có.

Cuộc sống thiếu vắng tình thương của mẹ:

– Những đứa trẻ nhỏ, chúng tôi có khoảng bốn mươi đứa… chúng tôi khóc rền. Gọi ba gọi mẹ.

– Cô bảo mẫu và giáo viên cố không nhắc đến từ “mẹ”…

– … ai đó bất ngờ nhắc đến mẹ, lập tức tất cả khóc òa

=> Tiếng khóc của những đứa trẻ thật đáng thương, chúng còn quá nhỏ để phải xa mẹ. Chúng ngày đêm mong ngóng đến ngày được gặp lại ba mẹ trong vô vọng.

4/ Toàn bộ câu chuyện được kể bởi một người vì chiến tranh mà đã phải nếm trải những ngày tháng đau thương ở tuổi ấu thơ, tác giả chỉ là người ghi lại. Vậy trong việc tạo lập văn bản này, tác giả đóng vai trò gì? Phân tích thái độ của tác giả khi ghi lại các sự kiện mà nhân chứng kể lại.

Những kí ức chiến tranh được lưu giữ bởi ký ức của những đứa trẻ vừa chân thực, nhưng cũng đầy khốc liệt. Dưới góc nhìn của nhân vật tôi là bức tranh nhiều màu sắc có chút ngây ngô của trẻ con và tình yêu thương sâu sắc dành cho gia đình. Trong việc tạo lập văn bản này, tác giả đóng vai trò là người kể chuyện. Những câu chuyện mà nhân vật tôi kể, không có khung cảnh gia đình hạnh phúc, mà ở đó chỉ toàn sự chia ly. Tuy nhiên ta vẫn có thể cảm nhận được sự yêu thương của nhân vật dành cho cha mẹ và của cha mẹ dành cho nhân vật. Thứ tình cảm đó đã khắc sâu vào tâm trí của tác giả theo nhân vật  đến mãi sau này. Đó là thứ tình cảm khát khao đi theo suốt những năm tháng trưởng thành của  nhân vật. Với tựa đề truyện là “Và tôi vẫn muốn mẹ…” cho ta thấy thứ tình cảm mãnh liệt tình mẫu tử. Khi nhân vật tôi chỉ là một đứa trẻ, tình yêu lớn nhất là dành cho gia đình, dành cho mẹ của mình. Dù phải chịu cảnh khốn khó chúng vẫn không khóc nhưng lại bật khóc khi nhớ đến mẹ. Tận khi đã trưởng thành, thứ tình cảm đó vẫn luôn tồn tại. Dù chiến tranh đã đi qua, thì thứ tình cảm đó vẫn ăn sâu trong tâm trí của nhân vật.

5/ Theo bạn, những yếu tố nào có tác dụng tạo nên sức lay động của văn bản đối với người đọc? Thông điệp mà bạn nhận được từ văn bản “Và tôi vẫn muốn mẹ…” là gì?

Những yếu tố có tác dụng tạo nên sức lay động của văn bản đối với người đọc là sự chân thực. Mỗi sự việc trong câu chuyện đều được tác giả kể lại một cách ngắn gọn bằng chính những cảm xúc thật của mình. Đó chính là cảm xúc của một người đã trải qua những mất mát, đau thương trong tình cảnh ấy. Tình cảm trong câu chuyện đều quá chân thật và gắn với từng sự kiện một cách hoàn hảo.

Qua văn bản, em nhận ra thông điệp: Chiến tranh là khởi nguồn của mọi bất hạnh và chia ly. Chúng ta cần phải lên án những cuộc chiến tranh phi nghĩa.

Kết nối đọc – viết

Qua những gì được văn bản cung cấp, hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích ý nghĩa hai câu cuối: “Tôi đã năm mươi mốt tuổi, tôi có hai con. Và tôi vẫn còn muốn mẹ.”.

Hai câu cuối của tác phẩm như lời tâm sự thầm kín từ tận đáy lòng của nhân vật “tôi”. Chiến tranh dù đã qua đi, ông đã may mắn sống sót và có cuộc sống mới với gia đình nhỏ. Mặc dù vậy, những ký ức về năm tháng tuổi thơ khó khăn gắn với chiến tranh vẫn còn đó trong tâm trí ông. Hai câu văn cuối đã phản ánh hậu quả khắc nghiệt do chiến tranh để lại đối với tuổi thơ của đứa trẻ. Họ dù lớn lên, nhận thức được mọi thứ của cuộc đời nhưng sự thiếu thốn tình mẹ ấy vẫn còn sự. Dù trong thân xác của một người trưởng thành lớn tuổi, nhân vật vẫn nhớ về mẹ mình và luôn mong muốn được ôm trong vòng tay ấm áp của mẹ. Đó là niềm khao khát trong vô vọng của một đứa trẻ đã phải trải qua chiến tranh. Điều này cũng nhắc nhở chúng ta rằng: Có những nỗi đau sẽ mãi còn đó dù thời gian có trôi qua.

Kết luận

Hướng dẫn học sinh soạn bài “Và tôi vẫn muốn mẹ…” với phần gợi ý trả lời câu hỏi trong SGK. Bạn có thể tham khảo để biết cách trả lời và hiểu hơn về tác phẩm này. Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng đạt được thành tích học tập như mong muốn.

XEM THÊM:

• Soạn văn 11 Cà Mau quê xứ (Trích Uống cà phê trên đường của Vũ – Trần Tuấn)
• Đọc hiểu Nữ phóng viên đầu tiên (Trần Nhật Vy)
• Trả lời câu hỏi Trí thông minh nhân tạo (Trích 50 ý tưởng về tương lai – Ri-sát Oát-xon