Trọn bộ thơ và các tác phẩm tiêu biểu của Thế Lữ

Thơ Thế Lữ thuộc phong trào Thơ mới với phong cách sáng tác lãng mạn, chứa đựng nhiều ẩn ý sâu sắc. Trong suốt sự nghiệp sáng tác, Thế Lữ viết về rất nhiều thể loại như thơ, truyện, kịch,…trong đó chủ yếu là truyện và kịch. Tuy ít nhưng các bài thơ của ông đều nổi tiếng và được độc giả đón nhận, yêu thích.

Tổng hợp các tác phẩm của Thế Lữ

Nhà thơ Thế Lữ (1907 – 1989), tên thật là Nguyễn Thứ Lễ, là người khai sáng phong trào Thơ Mới. Ông rất đa tài và hoạt động tại nhiều lĩnh vực văn học nghệ thuật như làm thơ, viết truyện, viết báo, dịch thuật, phê bình và sân khấu. Tuy nhiên, từ trước đến nay người đời vẫn nhớ đến ông với vai trò nhà thơ nhờ tác phẩm nổi tiếng – Nhớ Rừng.

Thế Lữ tác phẩm chia làm nhiều thể loại khác nhau, mỗi thể loại đều có số lượng tác phẩm đồ sộ, đa dạng chủ đề.

Thơ

• Mấy vần thơ – 1935
• Mấy vần thơ, tập mới – 1941

Truyện ngắn

• Vàng và máu – 1934
• Bên đường thiên lôi – 1936
• Lê Phong phóng viên – 1937
• Mai Hương và Lê Phong – 1937
• Đòn hẹn – 1937
• Gói thuốc lá – 1940
• Gió trăng ngàn – 1941
• Trại Bồ Tùng Linh – 1941
• Truyện ngắn Thoa -1942
• Truyện tình của anh Mai – 1953
• Truyện ngắn Tay đại bợm – 1953

Kịch

• Dương Quý Phi (Gồm hai vở Trầm hương đình và Mã Ngôi Pha) – 1942,
• Người mù – 1946
• Cụ đạo sư ông – 1946
• Đoàn biệt động – 1947
• Đề Thám – 1948
• Đợi chờ – 1949
• Tin chiến thắng Nghĩa Lộ – 1952

Những bài thơ Thế Lữ hay nhất

Dù chỉ ra mắt 2 tập thơ trong suốt sự nghiệp nhưng các bài thơ Thế Lữ vẫn khiến người đọc phải ấn tượng vì nét lãng mạn, dồi dào hình ảnh sáng tạo.

1/ Nhớ Rừng

Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm,
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi.
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.

Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ,
Thủa tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.

Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn,
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng.
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
– Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.

Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị.
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Nơi ta không còn được thấy bao giờ!
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
– Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!

2/ Ma Túy

I
Khói chiều lên, khói huyền lên…
Mắt say đậu ở ngọn đèn dần lu.
Tưởng bầu mây gió hư vô,
Tưởng vừng trăng lạ mơ hồ đâu đây.
Ở đâu ta ở chốn này?
Nằm trong Hờ Hững gối tay Vô Tình
Nhỏ to bạn hữu quanh mình
Trông ra vẫn có mà hình như không
Ưu tư rời bỏ cõi lòng
Hình hài vụt chốc bình bồng phiêu dao…
Dật dờ, trí thấp hồn cao
Thoáng qua ngàn cánh áo đào Thiên Tiên.

II
Khói huyền lên… khói huyền lên…
Mộng pha hơi tía mây huyền trong mây
Bầu trời nồng ngát hương ngây
Kìa trông trong đắm trong say muôn hình
Lung linh vàng dội cung Quỳnh
Nhịp nhàng biến hiện những mình Tiên Nga
Chập chờn gần tưởng như xa
Ngọc reo muôn tiếng đờn ca im lìm
Hàng châu lặng lẽ rơi chìm
Dưới hồ trong biếc. – Bên thềm đăm đăm
Hai cô lả lướt nghiêng nằm
Hai cô đứng thắp hương trầm hai bên…

Khói huyền lên… khói huyền lên
Thuyền trôi lững thững. – Đào Nguyên đâu rồi?

3/ Tiếng sáo Thiên Thai

Ánh xuân lướt cỏ xuân tươi,
Bên rừng thổi sáo một hai Kim Đồng.
Tiếng đưa hiu hắt bên lòng,
Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn…
Tiên Nga tóc xoã bên nguồn.
Hàng tùng rủ rỉ trên cồn đìu hiu;
Mây hồng ngừng lại sau đèo,
Mình cây nắng nhuộm, bóng chiều không đi.
Trời cao, xanh ngắt. – Ô kìa
Hai con hạc trắng bay về Bồng Lai.
Theo chim, tiếng sáo lên khơi,
Lại theo giòng suối bên người Tiên Nga.
Khi cao, vút tận mây mờ,
Khi gần, vắt vẻo bên bờ cây xanh,
Êm như lọt tiếng tơ tình,
Đẹp như Ngọc Nữ uốn mình trong không.
Thiên Thai thoảng gió mơ mòng,
Ngọc Chân buồn tưởng tiếng lòng xa bay…

4/ Cây đàn muôn điệu

Tôi là người bộ hành phiêu lãng
Đường trần gian xuôi ngược để vui chơi:
Tìm cảm giác hay trong tiếng khóc, câu cười,
Trong lúc gian lao, trong giờ sung sướng,
Khi phấn đấu cũng như hồi mơ tưởng.
Tôi yêu đời cùng với cảnh lầm than,
Cảnh thương tâm, ghê gớm, hay dịu đàng.
Cảnh rực rỡ, ái ân hay dữ dội.

Anh dù bảo: tính tình tôi hay đổi,
Không chuyên tâm, không chủ nghĩa: nhưng cần chi?
Tôi chỉ là một khách tình si
Ham vẻ Đẹp có muôn hình, muôn thể.
Mượn lấy bút nàng Ly Tao, tôi vẽ,
Và mượn cây đàn ngàn phím, tôi ca
Vẻ đẹp u trầm, đắm đuối, hay ngây thơ,
Cũng như vẻ Đẹp cao siêu, hùng tráng
Của non nước, của thi văn, tư tưởng.
Dáng yêu kiều tha thướt khách giai nhân;
Ánh tưng bừng linh hoạt nắng trời xuân;
Vẻ sầu muộn âm thầm ngày mưa gió;
Cảnh vĩ đại, sóng nghiêng trời, thác ngàn đổ;
Nét mong manh, thấp thoáng cánh hoa bay;
Cảnh cơ hàn nơi nước đọng bùn lầy;
Thú sán lạn mơ hồ trong ảo mộng;
Chí hăng hái đua ganh đời náo động:
Tôi đều yêu, đều kiếm, đều say mê.
Tôi sẵn lòng đau vì tiếng ai bi,
Và tôi cảm khái bởi những lời hăng hái.
Tôi ngợi ca với tiếng lòng phấn khởi,
Tôi thở than cùng thiếu nữ bâng khuâng,
Tôi véo von theo tiếng sáo lưng chừng,
Tôi yên ủi với tiếng chuông huyền diệu,
Với Nàng Thơ, tôi có đàn muôn điệu;
Với Nàng Thơ, tôi có bút muôn màu;
Tôi muốn làm nhà nghệ sĩ nhiệm mầu;
Lấy Thanh Sắc trần gian làm tài liệu.

5/ Tình hoài

Trời buồn làm gì trời rầu rầu
Anh yêu em xong anh đi đâu?
Lắng tiếng gió, suối, thấy tiếng khóc
Một bụng một dạ một nặng nhọc
Ảo tưởng chỉ để khổ để tủi
Nghĩ mãi gỡ mãi lỗi vẫn lỗi
Thương thay cho em căm thay anh
Tình hoài càng ngày càng tày đình.

6/ Giây phút chạnh lòng

“Anh đi đường anh, tôi đường tôi,
Tình nghĩa đôi ta có thế thôi.
Đã quyết không mong xum họp mãi.
Bận lòng chi nữa lúc chia phôi?

“Non nước đang chờ gót lãng du,
Đâu đây vẳng tiếng hát chinh phu,
Lòng tôi phơi phới quên thương tiếc
Đưa tiễn anh ra chốn hải hồ.

“Anh đi vui cảnh lạ, đường xa,
Đem chí bình sinh dãi nắng mưa,
Thân đã hiến cho đời gió bụi
Đâu còn lưu luyến chút duyên tơ?

“Rồi có khi nào ngắm bóng mây
Chiều thu đưa lạnh gió heo may
Dừng chân trên bến sông xa vắng,
Chạnh nhớ tình tôi trong phút giây;

“Xin anh cứ tưởng bạn anh tuy
Giam hãm thân trong cảnh nặng nề,
Vẫn để hồn theo người lận đận;
Vẫn hằng trông đếm bước anh đi.

Lấy câu khẳng khái tiễn đưa nhau,
Em muốn cho ta chẳng thảm sầu.
Nhưng chính lòng em còn thổn thức,
Buồn kia em giấu được ta đâu?

Em đứng nương mình dưới gốc mai,
Vin ngành sương đọng, lệ hoa rơi,
Cười nâng tà áo đưa lên gió,
Em bảo: hoa kia khóc hộ người.

Rồi bỗng ngừng vui cùng lẳng lặng,
Nhìn nhau bình thản lúc ra đi.
Nhưng trong khoảnh khắc thờ ơ ấy,
Thấy cả muôn đời hận biệt ly.

Năm năm theo tiếng gọi lên đường,
Tóc lộng tơi bời gió bốn phương.
Mấy lúc thẫn thờ trông trở lại,
Để hồn mơ tới bạn quê hương.

Ta muốn lòng ta cứ lạnh lùng
Gác tình duyên cũ chẳng đường trông.
Song le hương khói yêu đương vẫn
Phảng phất còn vương vấn cạnh lòng.

Hôm nay tạm nghỉ bước gian nan.
Trong lúc gần xa pháo nổ ran.
Rũ áo phong sương trên gác trọ.
Lặng nhìn thiên hạ đón xuân sang.

Ta thấy xuân nồng thắm khắp nơi,
Trên đường rộn rã tiếng đua cười,
Động lòng nhớ bạn xuân năm ấy.
Cùng ngắm xuân về trên khóm mai.

Lòng ta tha thiết đượm tình yêu,
Như cảnh trời xuân luyến nắng chiều,
Mắt lệ đắm trông miền cách biệt,
Phút giây chừng mỏi gót phiêu lưu…

Cát bụi tung trời — Đường vất vả
Còn dài — Nhưng hãy tạm dừng chân,
Tưởng người trong chốn xa xăm ấy
Chẳng biết vui buồn đón xuân?

7/ Tan vỡ

Thôi nhé đường đời đã biết nhau,
Thà rằng quên trước khỏi quên sau.
Đa mang chi nữa tình mây nước,
Để mặc sương sa bạc mái đầu.
Rồi ánh trăng kia với gió thâu,
Với sương hồ lạnh, với ngàn lau,
Với bao cảnh đẹp vui khi trước
Ủ rủ vì em nặng khối sầu.

8/ Cây đàn muôn điệu

Tôi là người bộ hành phiêu lãng

Đường trần gian xuôi ngược để vui chơi:

Tìm cảm giác hay trong tiếng khóc, câu cười,

Trong lúc gian lao, trong giờ sung sướng,

Khi phấn đấu cũng như hồi mơ tưởng.

Tôi yêu đời cùng với cảnh lầm than,

Cảnh thương tâm, ghê gớm, hay dịu đàng.

Cảnh rực rỡ, ái ân hay dữ dội.

Anh dù bảo: tính tình tôi hay đổi,

Không chuyên tâm, không chủ nghĩa: nhưng cần chi?

Tôi chỉ là một khách tình si

Ham vẻ Đẹp có muôn hình, muôn thể.

Mượn lấy bút nàng Ly Tao, tôi vẽ,

Và mượn cây đàn ngàn phím, tôi ca

Vẻ đẹp u trầm, đắm đuối, hay ngây thơ,

Cũng như vẻ Đẹp cao siêu, hùng tráng

Của non nước, của thi văn, tư tưởng.

Dáng yêu kiều tha thướt khách giai nhân;

Ánh tưng bừng linh hoạt nắng trời xuân;

Vẻ sầu muộn âm thầm ngày mưa gió;

Cảnh vĩ đại, sóng nghiêng trời, thác ngàn đổ;

Nét mong manh, thấp thoáng cánh hoa bay;

Cảnh cơ hàn nơi nước đọng bùn lầy;

Thú sán lạn mơ hồ trong ảo mộng;

Chí hăng hái đua ganh đời náo động:

Tôi đều yêu, đều kiếm, đều say mê.

Tôi sẵn lòng đau vì tiếng ai bi,

Và tôi cảm khái bởi những lời hăng hái.

Tôi ngợi ca với tiếng lòng phấn khởi,

Tôi thở than cùng thiếu nữ bâng khuâng,

Tôi véo von theo tiếng sáo lưng chừng,

Tôi yên ủi với tiếng chuông huyền diệu,

Với Nàng Thơ, tôi có đàn muôn điệu;

Với Nàng Thơ, tôi có bút muôn màu;

Tôi muốn làm nhà nghệ sĩ nhiệm mầu;

Lấy Thanh Sắc trần gian làm tài liệu.

9/ Chiều bâng khuâng

Làn gió bên sông lẹ cánh đưa

Nắng chiều tươi nhuộm cảnh trong mơ:

Bóng cây trên cỏ vươn mình ngả;

Tha thướt Nàng Xuân bước thẩn thơ;

Trời biếc, én nghe chèo vỗ nước;

Nhớ nhung, ai tiếc cánh buồm xa?

Cô hàng đâu biết ta buồn nhỉ,

Đon đả ra chào hỏi khách qua.

10/ Thức giấc

Gió mây đuổi giấc mơ màng,

Tỉnh ra thấy ánh trăng vàng bên chăng.

Trước cửa sổ, đầy sân những bóng

Cành lá đen lay động vật vờ…

Một cơn gió vội vàng qua;

Sau hiên sào sạc mấy tầu chuối xanh:

Lá bay chạm bức mành vắng vẻ;

Muỗi bên màn se sẽ than thân;

Sâu thềm rủ rỉ âm thầm

Nối muôn đêm, một tiếng ân hận dài;

Dế chân cỏ siết mà bóng tối;

Bờ lau xa quốc gọi buồn theo;

Trời khuya rạng rỡ đìu hiu,

Thoảng nghe lọt tiếng sáo diều trong trăng.

11/ Yêu

Ta đi thơ thẩn bên vườn mộng,

Em nấp sau hoa khúc khích cười,

Ngừng bước ta còn đương bỡ ngỡ,

Lẳng lơ em ngắt đoá hồng tươi…

Em ném cho lòng ta đón lấy,

Bông hoa phong kín ý yêu đương.

Hay đâu hoa giấu mầm gai sắc

Sướt cạnh lòng ta mấy vết thương.

Yêu em từ đó ta phơi phới,

Sống ở trong nguồn thú đắm say,

Nhưng cũng sống trong đau khổ nữa.

Miệng cười trong lúc nhắm chua cay.

12/ Hồ xuân và thiếu nữ

Trên mặt hồ in mầu ngọc biếc,

Cô em đang chơi chiếc thuyền con,

Lẳng lơ, như cái chuồn chuồn,

Rỡn đuôi trên nước chập chờn ghẹo hoa.

Chân gió nhẹ lướt qua làn sóng,

Nắng chiều xuân rung động trên cành,

Mấy hàng lau yếu nghiêng mình.

Cô em bỗng ngẩn ngơ tình vì đâu?

Đặt mái chèo, ngả đầu trên gối,

Trông mây chiều phơi phới trên kia…

Hỏi xem mây có duyên gì,

Mà con chim én đi về lửng lơ…?

Trên vừng trán ngây thơ, trong sáng,

Vẩn vơ qua một áng hương buồn.

Giây lâu cô vẫn như còn

Lâng lâng trông gửi tâm hồn lên cao.

Tiếng diều sáo nao nao trong vắt,

Trời quang mây, xanh ngắt mầu lơ.

Thuyền trôi, nước đẩy hững hờ.

Hàng cây lặng đứng trên bờ trông mong.

Ấy đăm đăm mơ mòng chi đó,

Hỡi cô em má đỏ hây hây?

Hỡi cô thiếu nữ trông mây

Thẩn thơ nhìn chiếc én bay lưng trời?

Khiến cho cảnh bồi hồi ngây ngất,

Tiếng sáo chưa nỡ dứt trên không,

Khiến cho hồ nước mịt mùng,

Ngày không muốn hết, ta không muốn về.

13/ Vẻ đẹp thoáng qua

Hôm qua đi hái mấy vần thơ,
Ở mãi vườn tiên gần Lạc Hồ:
Cảnh tĩnh trong hoa chim mách lẻo.
– Gió đào mơn trớn liễu buông tơ.

Nước mát hơi thu thắm sắc trời,
Trời xanh, xanh ngắt đượm hồng phai.
Ái ân, bờ cỏ ôm chân trúc,
Sau trúc, ô kìa! xiêm áo ai?

Rẽ lá, thi nhân bước lại bên
Mấy vòng sóng gợn mặt hồ yên,
Nhởn nhơ vùng vẫy ba cô tắm
Dưới khóm hoa quỳnh lá biếc xen.

Hồ trong như ngọc tẩm thân ngà,
Lồ lộ da tiên thô sắc hoa,
Mỉm miệng anh đào tan tác rụng,
Tóc buông vờn mặt nước say xưa.

Say xưa, người khác lạ Bồng Lai,
Giận lũ chim kia khúc khích hoài.
Van khẽ gió đừng vi vút nữa.
– Nhưng mà chim, gió có nghe ai?

Lời oanh trên liễu, yến bên hồng,
Hạc ở trong không, phụng dưới tùng,
Bỗng chốc cùng nhau cao tiếng hoạ,
Đờn tiên rộn rã khắp tiên cung…

Hoa lá cùng bay bướm lượn qua,
Người tiên biến mất – Khách trông ra:
Mặt hồ nước phẳng nghiêm như giận.
– Một áng hương tan, khói toả mờ.

14/ Tiếng chuông chùa

Sương lam gieo nỗi buồn mênh mông trên đồng vắng,
Nắng chiều xuân rung rinh trong cảnh trời yên lặng.
Bỗng thong thả rơi một tiếng chuông chùa,
Ở chân trời hay trong cõi hư vô?
Lòng ta bát ngát, nhẹ nhàng như mọc cánh
Bay chập chờn trong nơi không gian thanh tịnh.
Ly Tao nương tử ơi! Hỡi nàng Thơ!
Ta muốn cùng ai muôn năm say sưa
Ta muốn biến ra làm mây, làm gió,
Làm một bầu khinh thanh trong vũ trụ,
Làm ánh sáng anh linh của núi sông,
Làm cái Đẹp thiên nhiên: giấc mộng vô cùng
Cho trí tưởng thi nhân, cho tâm hồn nghệ sĩ,
Cho bao tấm lòng nhọc nhằn muốn nghỉ,
Ôi cao siêu! ôi khoái lạc! giây phút thần tiên!
Như đứng ngoài trần gian, ta hút thở gió Quên,
Quên đã sống bao nhiêu năm đau khổ,
Ta quên những cảnh bùn than, lam lũ;
Chỉ thấy trên cao xanh, con mắt Từ Bi
Theo dõi ta, theo dõi bước lưu ly,
Và yên ủi cho ta còn nhiều hy vọng.
Mấy tiếng chuông u uyên, lan rộng
Văng vẳng đưa… vang tới cõi lòng ta…
Mắt lệ trông huyền ảo cảnh sương mờ.

15/ Ý thơ

Bình tĩnh lại, bao nỗi lòng huyên náo!
Vì giờ đây muôn vật lắng trong đêm:
Trong gió đứng, thanh âm treo khúc dạo,
Trong sương khuya, ngưng đọng áng hương chìm;

Hoặc lặng sống trong đài khoan độ nở,
Cây âm thầm khép lá gượm xôn xao;
Nương bóng tối muôn loài sâu nín thở;
– Thời gian qua, nghỉ bước trên từng cao.

Này là phút băn khoăn trong ngóng đợi,
Phút anh linh, huyền diệu của tâm tư
Ghi dấu vết giữa tháng năm thay đổi
Để ngàn sau nối lại với ngàn xưa.

Ấy là lúc ý thơ rung ánh ngọc,
Cùng Thi tiên say giấc khói hương ngà.
Nhà thi sĩ nâng niu bầu cảm xúc
Của trời mây đúc lại mấy lời hoa.

16/ Tiếng gọi bên sông

Ta là một khách chinh phu,
Dấn bước truân chuyên khắp hải hồ.
Mũ lợt bốn trời sương nắng gội,
Phong trần quen biết mặt âu lo.

Vất vả bao từng, chi xá kể?
Gian lao như lửa rèn tâm chí,
Bấy lâu non nước mải xông pha,
Chưa chút dừng chân, chưa lúc nghỉ.

Trong thủa sinh bình, đôi mắt ta
Không hề cho đẫm lệ bao giờ;
Cười phen thất bại, khinh nguy hiểm,
Nện gót vang đường nhịp khúc ca.

Đang độ nam nhi vui trẻ hoài:
Sầu tư bi thiết, gác bên tai,
Trái tim chỉ rộn khi căm tức,
Ghét lũ vô nhân, giận nỗi đời.

Trong khi lật đật rẻo sông Mê…
Trận gió heo may đuổi nhạn về.
Bụi cuốn đường xa, chinh khách mỏi.
Bỗng nghe tiếng hát vẳng bên kia.

Tiếng hát trong như nước ngọc tuyền,
Êm như hơi gió thoảng cung tiên,
Cao như thông vút, buồn như liễu:
Nước lặng, mây ngừng, ta đứng yên.

Chinh phu trong dạ nhường tê tái,
Quay gót ta buồn trông trở lại,
Đường vẫn còn xa, còn phải đi,
Song le tiếng hát bên sông gọi:

“Đi đâu vội bấy, hỡi ai ơi!
Mà để cho nhau luống ngậm ngùi?
Em trẻ, em son, em lại đẹp.
Sang đây chung hát khúc ca vui!

Hỡi khách! Sang đây với bạn tình.
Vui đi! Đời người mấy xuân xanh?
Ưu tư chi để sầu mây nước?
Kìa cánh hoa đùa rỡn trước cành.”

Tiếng ái ân kia réo rắt hoài,
Mà lời mây nước giục bên tai.
Đau lòng rứt mối tơ vương vấn,
Nước mắt đầu tiên lã chã rơi.

Vì chưng ta cũng biết yêu đương,
Mà cuộc tình duyên gặp giữa đường.
Trong lúc non sông mờ cát bụi
Phải đâu là hội kết uyên ương?

Âm thầm từ giã cô thôn nữ,
Cô đứng bên sông không hát nữa,
Lòng ta thổn thức còn đê mê
Nhịp với lòng ai nhường than thở?

Âm thầm ta lại bảo cô rằng:
“Mặt đất mênh mang biết mấy chừng,
Em có yêu ta thì gắng đợi,
Đem lòng mà gửi lên cung trăng.
Ở chốn đường khơi ta nhớ em.
Thì lòng ta sẽ hoá ra chim
Bay lên lưu luyến bên cung nguyệt
Sẽ ngỏ cho nhau thấu nỗi niềm.”

Ta đi theo đuổi bước tương lai.
Để lại bên sông kẻ ngậm ngùi.
Chí nặng bốn phương trời nước rộng,
Từ nay thêm bận nỗi thương ai.

17/ Cây đàn muôn điệu

Tôi là người bộ hành phiêu lãng

Đường trần gian xuôi ngược để vui chơi:

Tìm cảm giác hay trong tiếng khóc, câu cười,

Trong lúc gian lao, trong giờ sung sướng,

Khi phấn đấu cũng như hồi mơ tưởng.

Tôi yêu đời cùng với cảnh lầm than,

Cảnh thương tâm, ghê gớm, hay dịu đàng.

Cảnh rực rỡ, ái ân hay dữ dội.

Anh dù bảo: tính tình tôi hay đổi,

Không chuyên tâm, không chủ nghĩa: nhưng cần chi?

Tôi chỉ là một khách tình si

Ham vẻ Đẹp có muôn hình, muôn thể.

Mượn lấy bút nàng Ly Tao, tôi vẽ,

Và mượn cây đàn ngàn phím, tôi ca

Vẻ đẹp u trầm, đắm đuối, hay ngây thơ,

Cũng như vẻ Đẹp cao siêu, hùng tráng

Của non nước, của thi văn, tư tưởng.

Dáng yêu kiều tha thướt khách giai nhân;

Ánh tưng bừng linh hoạt nắng trời xuân;

Vẻ sầu muộn âm thầm ngày mưa gió;

Cảnh vĩ đại, sóng nghiêng trời, thác ngàn đổ;

Nét mong manh, thấp thoáng cánh hoa bay;

Cảnh cơ hàn nơi nước đọng bùn lầy;

Thú sán lạn mơ hồ trong ảo mộng;

Chí hăng hái đua ganh đời náo động:

Tôi đều yêu, đều kiếm, đều say mê.

Tôi sẵn lòng đau vì tiếng ai bi,

Và tôi cảm khái bởi những lời hăng hái.

Tôi ngợi ca với tiếng lòng phấn khởi,

Tôi thở than cùng thiếu nữ bâng khuâng,

Tôi véo von theo tiếng sáo lưng chừng,

Tôi yên ủi với tiếng chuông huyền diệu,

Với Nàng Thơ, tôi có đàn muôn điệu;

Với Nàng Thơ, tôi có bút muôn màu;

Tôi muốn làm nhà nghệ sĩ nhiệm mầu;

Lấy Thanh Sắc trần gian làm tài liệu.

18/ Đàn Nguyệt

Lòng ta hỡi! Thôi đừng lên tiếng nữa!
Lặng mà nghe đờn nẩy khúc sầu thương.
Ngón tay rung, rung động cả đêm sương.
Khiến trăng nước đắm mơ hồ ly biệt,
Khiến trong gió ngưng đọng niềm thống thiết
Của bao nhiêu người đẹp khát tình duyên
Ôm nhớ nhung còn nức nở bên đèn.

Đêm khuya vắng thêm gợi thời xa vắng,
Tiếng bi ai như vẽ hình cay đắng
Của chia phôi, cùng thương tiếc đợi chờ
Trong bao thiên tình sử não nùng xưa.

Thấy chăng ai? trên sông khuya im sóng
Bâng khuâng trôi một con thuyền mơ mộng,
Thuyền lênh đênh gieo giữa cõi sương tan
Tiếng ngậm ngùi muôn thủa của thời gian.
Biết chăng ai? bao nhiêu điều cực khổ
Với bao nỗi hờn oan trong vũ trụ
Cùng hẹn hò thu lại một đêm nay,
Đương nỉ non thánh thót ở trên giây,
Theo ngón đê mê của bàn tay nghệ sĩ.

Thuốc độc êm đềm, ôi! giọng đàn kiều mị,
Bởi vì đâu gieo xuống mãi lòng ta
Những giọt nồng tê tái vị say xưa?

19/ Mộng Ảnh

Dưới bóng dâm tàn lá,
Một giòng suối chẩy mau.
Bọt nước quanh mình đá
Phun bông trắng phau phau.

Người đẹp đứng bên nguồn
Óng ả như mình liễu
Mái tóc tả tơi buông
Mặc gió cành trêu ghẹo

Cánh tay ngà lơi lả
Vít chĩu nhành cây xanh,
Lá vàng bay lả tả:
Như bướm lượn quanh mình.

Làn sóng mắt ngây thơ,
Nét miệng cười tươi thắm.
Chân đá nước hững hờ,
Khiến cho ta mê đắm,

Ta, tấm lòng man mác,
Vin hái quả cây tươi
Ngoảnh dâng cho Nhan Sắc,
– Người đẹp đã đâu rồi.

20/ Sáng – Tối

Sáng

Nắng soi áo trắng hoe đào
Theo cô đội nón kia vào trong sương.
Hơi lam xoá giải chân làng
Ta đi, không biết con đường về đâu?

Tối

Trời cao vàng tắt, trên cây
Con cim bé nhỏ gọi ngày hôm sau,
Âm thầm mây rủ rê nhau
Kéo đi trốn cảnh u sầu đem tăm.

Một số tác phẩm tiêu biểu của Thế Lữ khác

Ngoài thơ, Thế Lữ còn để lại cho kho tàng văn học Việt rất nhiều tác phẩm hay ở các thể loại truyện, kịch.

1/ Vàng và máu

Truyện Vàng và máu của Thế Lữ xoay quanh câu chuyện của hai nhân vật chính là Thắng và Tâm, đều là những con người trẻ tuổi đầy hoài bão trong bối cảnh đất nước đang chịu nhiều biến cố lịch sử. Thắng, một người thanh niên dũng cảm và nhiệt huyết, dấn thân vào cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, trong khi Tâm, một phụ nữ trẻ, phải đối mặt với những khó khăn, thử thách của cuộc sống và tình yêu. Tác phẩm khắc họa rõ nét những mâu thuẫn, sự hy sinh và những giá trị cao cả trong đấu tranh cho tự do và công lý của nhân dân Việt Nam.

2/ Mai Hương và Lê Phong

Truyện “Mai Hương và Lê Phong” của Thế Lữ kể về tình yêu giữa hai nhân vật chính là Mai Hương và Lê Phong trong bối cảnh đất nước chịu nhiều biến cố lịch sử. Mai Hương, một cô gái hiền lành và tận tụy, yêu Lê Phong, một người thanh niên nhiệt huyết và chung thủy. Họ cùng nhau vượt qua sóng gió, thể hiện sự hy sinh và tình yêu bền chặt giữa hai con người trong cuộc sống và tình yêu quê hương.

3/ Kịch Người mù

Kịch Người Mù xoay quanh cuộc sống của nhân vật chính là Nguyễn Sáng, một người mù từ nhỏ. Sáng sống trong bóng tối nhưng lại có tâm hồn sáng trong sự hiểu biết và nhân đạo. Khi Sáng gặp phải những biến cố trong cuộc đời, kịch tập trung vào sự vượt qua khó khăn, tìm thấy ý nghĩa cuộc sống và vai trò của niềm tin và lòng nhân ái.

Lời kết

Thơ Thế Lữ chưa hoàn toàn thoát khỏi lối cũ nhưng đã đặt nền móng cho các nhà thơ mới thế hệ sau phát triển. Phong cách nghệ thuật của Thế Lữ dồi dào, lãng mạn và chứa đựng những ẩn ý sâu sắc.

Xem thêm:

• Các bài thơ của Tố Hữu trước và sau cách mạng tháng 8.
• Những bài thơ của Xuân Quỳnh về tình yêu.