Tuyển tập những bài thơ, tác phẩm tiêu biểu của Xuân Quỳnh (Thơ tình Xuân Quỳnh)
Thơ của Xuân Quỳnh là những câu thơ giản dị, gần gũi & giàu cảm xúc. Chủ đề trong thơ của nữ sĩ rất đỗi quen thuộc gồm tuổi thơ, tình yêu gia đình yêu quê hương đôi khi cũng có những câu từ triết lý, khái quát.
Tổng hợp tác phẩm của Xuân Quỳnh
Các tác phẩm tiêu biểu của xuân quỳnh có thể mang hơi hướng nội tâm, tâm trạng cá nhân. Đôi khi thơ bà cũng mô tả nên hiện thực xã hội về chiến tranh, chia cắt, cuộc sống cửa nhà của người phụ nữ.
Những câu thơ, câu văn của bà như không sáng tác mà chỉ là lời tâm sự thủ thỉ, kể lại những chuyện thường nhật hằng ngày.
Các tác phẩm của bà gồm:
Thơ:
- Tơ tằm, chồi biếc (thơ in chung, NXB Văn học, 1963)
- Hoa dọc chiến hào (NXB Văn học, 1968)
- Gió Lào cát trắng (NXB Văn học, 1994)
- Lời ru trên mặt đất (NXB Tác phẩm mới, 1978)
- Bầu trời trong quả trứng (thơ thiếu nhi, NXB Kim Đồng, 1982)
- Sân ga chiều em đi (NXB Văn học, 1984)
- Tự hát (NXB Tác phẩm mới, 1984)
- Hoa cỏ may (thơ, 1989, Giải thưởng văn học 990 của Hội Nhà văn)
- Truyện Lưu, Nguyễn (truyện thơ, NXB Kim Đồng, 1983)
- Thơ viết tặng anh (NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, 1988)
Dịch:
- Bố ơi, bố làm con sợ đi (truyện tranh, Tamara Đăngblông, NXB Kim Đồng, 1989)
Truyện:
- Bao giờ con lớn (truyện tranh, NXB Kim Đồng, 1975)
- Mùa xuân trên cánh đồng (NXB Kim Đồng, 1981)
- Bến tàu trong thành phố (NXB Kim Đồng, 1984)
- Vẫn có ông trăng khác (tập truyện ngắn, NXB Kim Đồng, 1988)
Xuân Quỳnh là tác giả của bài thơ nào?
Trong sự nghiệp của mình, Xuân Quỳnh đã sáng tác 180 bài thơ. Mỗi bài thơ đều là câu chuyện, nỗi niềm, chất chứa cảm xúc của nữ sĩ với cuộc sống, quê hương, đất nước và con người. Các bài thơ do bà sáng tác gồm:
- Anh
- Chị
- Chiến thắng hôm nay
- Cỏ dại
- Có một thời như thế
- Cố đô
- Cơn mưa không phải của mình
- Dẫu em biết chắc rằng anh trở lại
- Em đến những nơi anh qua
- Gió Lào cát trắng
- Hoa cỏ may
- Hoa cúc xanh
- Hoa tường vi
- Không đề (II)
- Không đề (III)
- Lại bắt đầu
- Lời ru của mẹ
- Màu hoa còn lại
- Mùa hạ
- Mùa hoa roi
- Ngày em vào Đội
- Ngọn lửa tuổi thơ
- Ngủ ngoan ngủ ngoan
- Những bông hoa đầu tiên ra đảo
- Thơ tình cho bạn trẻ
- Thơ tình tôi viết
- Thơ viết cho mình và những người con gái khác
- Thơ vui về phái yếu
- Thời gian trắng
- Tình ca trong lòng vịnh
- Mưa
- Quê hương
- Cô diễn viên mới
- Tiếng mẹ
- Băn khoăn
- Một ước mơ
- Ru
- Cây trên đường
- Khát vọng
- Về đại hội
- Tiếng hát
- Những bước chân
- Nước mắt
- Một ngày đi
- Dải băng xanh
- Tiếng gà trưa
- Bài hát đắp đường
- Bài thơ cửa sổ
- Chiều ba mươi
- Mây
- Bay cao
- Trưa hè
- Sóng
- Khi con ra đời
- Ngủ ngoan bé ơi
- Đưa con đi sơ tán
- Con gà
- Lời ru
- Những cây dứa dại
- Gốc cây ngày bé
- Gặp cha
- Lòng mẹ
- Câu chuyện quanh vết bánh xe
- Hậu phương
- Giữ lửa
- Cây Hà Nội
- Cột đèn góc phố
- Vết đạn trên tường
- Lòng yêu thủ đô
- Chiến hào
- Bài hát đừng có đợi
- Chuyện con đường sau những năm chống Mỹ
- Nguồn gốc từ ngữ
- Lời từ giã của Trung đoàn Thủ đô
- Vườn trong thư viện
- Khúc hát những người anh
- Khán giả của tôi
- Viết cho con ngày chiến thắng
- Đi với mùa xuân
- Một năm
- Đà Nẵng – gương mặt người, gương mặt biển
- Mùa xuân mừng con thêm một tuổi
- Cắt nghĩa
- Chuyện cổ tích về loài người
- Con yêu mẹ
- Cái ngoan của Mí
- Mùa đông nắng ở đâu?
- Gửi mẹ
- Tháng ba viết cho chị
- Bình Trị Thiên
- Đá Ngũ Hành Sơn
- Những con đường tháng giêng
- Gửi người xa vùng dâu
- Hát với con tàu
- Hậu Giang
- Lời ru trên mặt đất
- Bầu trời trong quả trứng
- Chờ trăng
- Ngôi nhà ở lại
- Cây bàng
- Trời xanh của mỗi người
- Mùa đông nắng ở đâu?
- Bài hát về cây
- Không chịu tắm
- Tập tầm vông
- Chuyện về những dòng nước
- Cô giáo của em
- Chuyện cổ tích về loài người
- Thư gửi bố ngoài đảo
- Nếu chúng mình dậy sớm
- Cây chua me đất khóc
- Còn lại gì cho mùa xuân?
- Đi trốn đi tìm
- Kể chuyện quả
- Mí thích…
- Mí trông nhà
- Ngày mai thêm tuổi
- Que chuyền
- Trăng hư lắm
- Vì sao?
- Bầu trời trong quả trứng
- Chờ trăng
- Cây bàng
- Trời xanh của mỗi người
- Mùa đông nắng ở đâu?
- Chuyện về những dòng nước
- Cô giáo của em
- Chuyện cổ tích về loài người
- Thư gửi bố ngoài đảo
- Tuổi ngựa
- Con yêu mẹ
- Cái địa bàn của chú Điền
- Cái ngoan của Mí
- Tại sao gà con sinh ra?
- Mí ngoan hơn cái nấm
- Muốn trăng luôn luôn tròn…
- Tiếng gà trưa
- Tuổi thơ của con
- Mùa xuân mừng con thêm một tuổi
- Cắt nghĩa
- Con chả biết được đâu
- Mẹ và con
- Tự hát
- Hoa ti-gôn
- Chuồn chuồn báo bão
- Thơ viết tặng anh
- Nếu ngày mai em không làm thơ nữa
- Chỉ có sóng và em
- Gửi lại thành phố nắng
- Hoa dại núi Hoàng Liên
- Mẹ của anh
- Bàn tay em
- Thơ tình cuối mùa thu 8
- Hát ru (II)
- Thương về ngày trước
- Hoa cúc
- Bao giờ ngâu nở hoa
- Không đề (IV)
- Mắt của đêm
- Sẽ có mãi cô bé mười sáu tuổi
- Nói cùng anh
- Chồi biếc
- Ghét
- Thuyền và biển
- Tháng năm
- Em có đem gì theo đâu
- Trời trở rét
- Không đề (I)
- Mái phố
- Thành phố lạ
- Trung du
- Lịch mới
- Thành phố quê anh
- Đêm trở về
- Đêm cuối năm
- Nghe rét đến, nhớ về Hà Nội
- Đêm trăng trên đất Mũi
- Sân ga chiều em đi
- Bầu trời đã trở về
- Hát ru chồng những đêm khó ngủ
Những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Quỳnh
Những bài thơ của xuân quỳnh đều mang hơi thở trữ tình. Các tác phẩm của bà nhẹ nhàng, sâu lắc, giàu cảm xúc, được yêu thích bởi độc giả ở nhiều độ tuổi.
1. Sóng
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Biển Diêm Điền, 29-12-1967
2. Thuyền và biển
Em sẽ kể anh nghe
Chuyện con thuyền và biển:
“Từ ngày nào chẳng biết
Thuyền nghe lời biển khơi
Cánh hải âu, sóng biếc
Đưa thuyền đi muôn nơi
Lòng thuyền nhiều khát vọng
Và tình biển bao la
Thuyền đi hoài không mỏi
Biển vẫn xa… còn xa
Những đêm trăng hiền từ
Biển như cô gái nhỏ
Thầm thì gửi tâm tư
Quanh mạn thuyền sóng vỗ
Cũng có khi vô cớ
Biển ào ạt xô thuyền
(Vì tình yêu muôn thuở
Có bao giờ đứng yên?)
Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu, về đâu
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau – rạn vỡ
Nếu từ giã thuyền rồi
Biển chỉ còn sóng gió”
Nếu phải cách xa anh
Em chỉ còn bão tố
4-1963
3. Tiếng gà trưa
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng:
– Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh chúc bâu
Đi qua nghe sột soạt
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ
2-7-1965
4. Tự hát
Chả dại gì em ước nó bằng vàng
Trái tim em, anh đã từng biết đấy
Anh là người coi thường của cải
Nên nếu cần anh bán nó đi ngay
Em cũng không mong nó giống mặt trời
Vì sẽ tắt khi bóng chiều đổ xuống
Lại mình anh với đêm dài câm lặng
Mà lòng anh xa cách với lòng em
Em trở về đúng nghĩa trái tim
Biết làm sống những hồng cầu đã chết
Biết lấy lại những gì đã mất
Biết rút gần khoảng cách của yêu tin
Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em
Biết khao khát những điều anh mơ ước
Biết xúc động qua nhiều nhận thức
Biết yêu anh và biết được anh yêu
Mùa thu nay sao bão giông nhiều
Những cửa sổ con tàu chẳng đóng
Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm
Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh
Em lo âu trước xa tắp đường mình
Trái tim đập những điều không thể nói
Trái tim đập cồn cào cơn đói
Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn
Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi.
5. Thơ tình cuối mùa thu
Cuối trời mây trắng bay
Lá vàng thưa thớt quá
Phải chăng lá về rừng
Mùa thu đi cùng lá
Mùa thu ra biển cả
Theo dòng nước mênh mang
Mùa thu vào hoa cúc
Chỉ còn anh và em
Chỉ còn anh và em
Là của mùa thu cũ
Chợt làn gió heo may
Thổi về xao động cả:
Lối đi quen bỗng lạ
Cỏ lật theo chiều mây
Đêm về sương ướt má
Hơi lạnh qua bàn tay
Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa gió bão
Tình ta như dòng sông
Đã yên ngày thác lũ
Thời gian như là gió
Mùa đi cùng tháng năm
Tuổi theo mùa đi mãi
Chỉ còn anh và em
Chỉ còn anh và em
Cùng tình yêu ở lại…
– Kìa bao người yêu mới
Đi qua cùng heo may
6. Hoa cỏ may
Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,
Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.
Tên mình ai gọi sau vòm lá,
Lối cũ em về nay đã thu.
Mây trắng bay đi cùng với gió,
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.
Đắng cay gửi lại bao mùa cũ,
Thơ viết đôi dòng theo gió xa.
Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may
Áo em sơ ý cỏ găm đầy
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,
Ai biết lòng anh có đổi thay?
7. Chuyện cổ tích về loài người
Trời sinh ra trước nhất
Chỉ toàn là trẻ con
Trên trái đất trụi trần
Không dáng cây ngọn cỏ
Mặt trời cũng chưa có
Chỉ toàn là bóng đêm
Không khí chỉ màu đen
Chưa có màu sắc khác
Mắt trẻ con sáng lắm
Nhưng chưa thấy gì đâu!
Mặt trời mới nhô cao
Cho trẻ con nhìn rõ
Màu xanh bắt đầu cỏ
Màu xanh bắt đầu cây
Cây cao bằng gang tay
Lá cỏ bằng sợi tóc
Cái hoa bằng cái cúc
Màu đỏ làm ra hoa
Chim bấy giờ sinh ra
Cho trẻ nghe tiếng hót
Tiếng hót trong bằng nước
Tiếng hót cao bằng mây
Những làn gió thơ ngây
Truyền âm thanh đi khắp
Muốn trẻ con được tắm
Sông bắt đầu làm sông
Sông cần đến mênh mông
Biển có từ thuở đó
Biển thì cho ý nghĩ
Biển sinh cá sinh tôm
Biển sinh những cánh buồm
Cho trẻ con đi khắp
Đám mây cho bóng rợp
Trời nắng mây theo che
Khi trẻ con tập đi
Đường có từ ngày đó
Nhưng còn cần cho trẻ
Tình yêu và lời ru
Cho nên mẹ sinh ra
Để bế bồng chăm sóc
Mẹ mang về tiếng hát
Từ cái bống cái bang
Từ cái hoa rất thơm
Từ cánh cò rất trắng
Từ vị gừng rất đắng
Từ vết lấm chưa khô
Từ đầu nguồn cơn mưa
Từ bãi sông cát vắng…
Biết trẻ con khao khát
Chuyện ngày xưa, ngày sau
Không hiểu là từ đâu
Mà bà về ở đó
Kể cho bao chuyện cổ
Chuyện con cóc, nàng tiên
Chuyện cô Tấm ở hiền
Thằng Lý Thông ở ác…
Mái tóc bà thì bạc
Con mắt bà thì vui
Bà kể đến suốt đời
Cũng không sao hết chuyện
Muốn cho trẻ hiểu biết
Thế là bố sinh ra
Bố bảo cho biết ngoan
Bố dạy cho biết nghĩ
Rộng lắm là mặt bể
Dài là con đường đi
Núi thì xanh và xa
Hình tròn là trái đất…
Chữ bắt đầu có trước
Rồi có ghế có bàn
Rồi có lớp có trường
Và sinh ra thầy giáo…
Cái bảng bằng cái chiếu
Cục phấn từ đá ra
Thầy viết chữ thật to
“Chuyện loài người” trước nhất
8. Bàn tay em
Gia tài em chỉ có bàn tay
Em trao tặng cho anh từ ngày ấy
Những năm tháng cùng nhau anh chỉ thấy
Quá khứ dài là mái tóc em đen
Vui, buồn trong tiếng nói, nụ cười em
Qua gương mặt anh hiểu điều lo lắng
Qua ánh mắt anh hiểu điều mong ngóng
Anh nghĩ gì khi nhìn xuống bàn tay?
Bàn tay em ngón chẳng thon dài
Vết chai cũ, đường gân xanh vất vả
Em đánh chắt chơi chuyền thuở nhỏ
Hái rau rền rau rệu nấu canh
Tập vá may, tết tóc một mình
Rồi úp mặt lên bàn tay khóc mẹ
Đường tít tắp, không gian như bể
Anh chờ em cho em vịn bàn tay
Trong tay anh, tay của em đây
Biết lặng lẽ vun trồng gìn giữ
Trời mưa lạnh tay em khép cửa
Em phơi mền vá áo cho anh
Tay cắm hoa, tay để treo tranh
Tay thắp sáng ngọn đèn đêm anh đọc
Năm tháng đi qua mái đầu cực nhọc
Tay em dừng trên vầng trán lo âu
Em nhẹ nhàng xoa dịu nỗi đau
Và góp nhặt niềm vui từ mọi ngả
Khi anh vắng bàn tay em biết nhớ
Lấy thời gian đan thành áo mong chờ
Lấy thời gian em viết những dòng thơ
Để thấy được chúng mình không cách trở…
Bàn tay em, gia tài bé nhỏ
Em trao anh cùng với cuộc đời em
9. Mẹ của anh
Phải đâu mẹ của riêng anh
Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi
Mẹ tuy không đẻ, không nuôi
Mà em ơn mẹ suốt đời chưa xong
Ngày xưa má mẹ cũng hồng
Bên anh, mẹ thức lo từng cơn đau
Bây giờ tóc mẹ trắng phau
Để cho mái tóc trên đầu anh đen
Đâu con dốc nắng đường quen
Chợ xa gánh nặng mẹ lên mấy lần
Thương anh thương cả bước chân
Giống bàn chân mẹ tảo tần năm nao
Lời ru mẹ hát thuở nào
Truyện xưa mẹ kể lẫn vào thơ anh:
Nào là hoa bưởi, hoa chanh
Nào câu quan họ mái đình cây đa…
Xin đừng bắt chước câu ca
Đi về dối mẹ để mà yêu nhau
Mẹ không ghét bỏ em đâu
Yêu anh em đã là dâu trong nhà
Em xin hát tiếp lời ca
Ru anh sau mỗi âu lo nhọc nhằn
Hát tình yêu của chúng mình
Nhỏ nhoi giữa một trời xanh khôn cùng
Giữa ngàn hoa cỏ núi sông
Giữa lòng thương mẹ mênh mông không bờ
Chắt chiu tự những ngày xưa
Mẹ sinh anh để bây giờ cho em
10. Nói cùng anh
Em biết đấy là điều đã cũ
Chuyện tình yêu, quan trọng gì đâu:
Sự gắn bó giữa hai người xa lạ
Nỗi vui buồn đem chia sẻ cùng nhau
Em đâu dám nghĩ là vĩnh viễn
Hôm nay yêu, mai có thể xa rồi
Niềm đau đớn tưởng như vô tận
Bỗng có ngày thay thế một niềm vui
Điều hôm nay ta nói, ngày mai
Người khác lại nói lời yêu thuở trước
Đời sống chẳng vô cùng, em biết
Câu thơ đâu còn mãi ngày sau
Chẳng có gì quan trọng lắm đâu
Như không khí như màu xanh lá cỏ
Nhiều đến mức tưởng như chẳng có
Trước cuộc đời rộng lớn mênh mang
Nhưng lúc này anh ở bên em
Niềm vui sướng trong ta là có thật
Như chiếc áo trên tường như trang sách
Như chùm hoa mở cánh trước hiên nhà
Em hiểu rằng mỗi lúc đi xa
Tình anh đối với em là xứ sở
Là bóng rợp trên con đường nắng lửa
Trái cây thơm trên miền đất khô cằn
Đấy tình yêu, em muốn nói cùng anh:
Nguồn gốc của muôn ngàn khát vọng
Lòng tốt để duy trì sự sống
Cho con người thực sự Người hơn
11. Dẫu em biết chắc rằng anh trở lại
Thị trấn nào anh đến chiều nay
Mảnh tường vắng, mùa đông giá rét
Dẫu em biết không phải là vĩnh biệt
Vẫn thấy lòng da diết lúc chia xa
Xóm làng nào anh sẽ đi qua
Những đồng lúa, vườn cây, bờ bãi…
Dẫu em biết rằng anh trở lại
Ngọn gió buồn vẫn thổi phía không anh.
Thời gian trôi theo cánh cửa một mình
Hạt mưa bụi rơi thầm trên mái ngói
Tờ lịch mỏng bay theo lòng ngóng đợi
Một con đường vời vợi núi cùng sông
Gọi ngàn lần tên anh vẫn là không
Chỉ lá rụng dạt dào lối phố
Dẫu em biết rằng anh, anh cũng nhớ.
Nhưng lòng em nào có lúc nguôi quên.
6-3-1985
Những bài thơ về tình yêu hay nhất của Xuân Quỳnh
Những bài thơ tình của xuân quỳnh chứa đựng nhiều cung bậc cảm xúc. Được mệnh danh là “nữ hoàng thư tình”, các dòng thơ của bà có thể khiến bạn rung động, đồng cảm sâu sắc.
Ngoài Sóng, Dẫu em biết chắc rằng anh trở lại, Hoa cỏ may, Thơ tình cuối mùa thu, Tự hát, Thuyền và biển là các tác phẩm tiểu biểu thì dưới đây là những bài thơ tình hay nhất của Xuân Quỳnh.
1. Em đến những nơi anh qua (Chưa có)
Em đến những nơi anh qua
Nên gặp anh em chẳng gặp
Thầm nhớ dấu chân trên đất
Dẫu đường đầy vết đạn bom
Em dừng chân bên cửa sông
Nghe gió xa về bát ngát
Dáng anh như một cánh buồm
Vượt tầm thuỷ lôi phía trước
Chiếc cầu ngang sông em bước
Nhớ chuyến phà đêm anh qua
Giữa bom đạn giặc như mưa
Quyết liệt giành từng sải nước
Bát cơm ăn trên mặt đất
Nghĩ đến bát cơm trộn cát
Nắng gió trải khắp đồi cây
Thương căn hầm anh ngột ngạt
Tháng tám về cùng biển động
Bão cuồn cuộn từ ngoài khơi
Lòng đất rùng rùng bom giặc
Ngủ yên sao được anh ơi!
Tháng năm rát mặt gió lào
Hoa héo trước khi hoa nở
Trận địa anh bên Trường Sơn
Đứng vững giữa vòng toạ độ
Bãi dương trải bọt na pan
Xen lẫn bốn bề cỏ mọc
Pháo ơi giờ chuyển về đâu
Thương anh xém ngang mái tóc!
Thời gian không gian cách xa
Nhớ đến anh em chỉ nhớ
Nét mặt vừa quen vừa lạ
Trẻ như mặt những anh hùng.
11/1969
2. Thơ viết cho mình và những người con gái khác (Chưa có)
Các cô gái cùng thời với tôi
Tôi giống các cô và lại khác các cô
Trán tôi dô ra bướng bỉnh hơn, bàn tay thô lại còn vụng nữa.
Vụng đến nỗi không chỉ mó tới đâu là đổ vỡ.
Mà khi nói chuyện với ai, tôi thấy tay thừa không biết dấu vào đâu.
Như các cô tôi có một tình yêu rất sâu
Rất dữ dội nhưng không bao giờ yêu được hết
Ở các cô, các cô âm thầm chịu đựng
Cho đến ngày tình yêu ấy tắt đi.
Còn ở tôi, tôi mang nó nặng nề
Muốn nguôi quên, nó lại ngày càng lớn
Luôn xao động, tôi không sao ngủ được.
Không làm sao có thể ngồi nguyên
Tôi sợ màu trời sau khung cửa bình yên
Con đường vắng, người đi và rừng cây lặng gió.
Tôi yêu những dòng sông mùa nước lũ
Sau phá phách ngàn đời vẫn là lượng phù sa
Cơn mưa rào, yêu biết mấy cơn mưa
Qua sấm sét, cỏ cây từng trải
Tôi không thích nhìn ngôi nhà lộng lẫy,
Bằng những công trình còn sắt thép ngổn ngang
Những công trình giống như tuổi thanh niên
Chưa hoàn chỉnh nhưng đó là hi vọng.
Nếu được đổi nghề tôi sẽ xin đi xây dựng
Không phải ở trong nhà rộng mát này đâu
Với nghề kia tôi luôn được bắt đầu
Mùi vôi vữa bao giờ cũng mới…
Những cái chính về chúng ta, ta thường chả nói
Mà bọn con gái mình hay nói xấu lẫn nhau
Bọn con trai nghe lỏm đôi câu:
“Cô này lác, cô kia thì cằm lẹm…”
Họ khinh chúng ta và lời cửa miệng:
“Chuyện đàn bà”.
Họ có biết đâu
Biết bao điều mãi tận thẳm sâu
Ta chịu đựng hy sinh vì họ.
II
Dẫu sao con trai cũng là đáng quý
Mỗi người sinh ra đã hướng sẵn một chân trời
Việc hôm nay họ không để ngày mai
Họ lượng sức, lượng đường “đi phải đến”.
Đầu óc họ đã quen tính toán.
Mỗi khoản trong đời đều xếp thành ngăn:
Ngăn làm thơ, ngăn đánh giặc, gia đình
Tình yêu nữa cũng trong ngăn của họ
Ôi con trai thật kỳ lạ
Tôi yêu tất cả mọi người mà chẳng yêu được riêng ai
Không sĩ diện đâu, nếu tôi yêu được một người
Tôi sẽ yêu anh ta hơn anh ta yêu tôi nhiều lắm
Tôi yêu anh dẫu ngàn lần cay đắng…
Con gái chúng mình mang tiếng nhỏ nhen chật hẹp,
Nhưng hơn bọn con trai cái đức biết hi sinh
Ta yêu người con trai không phải vì mình
Mà họ yêu ta vì họ yêu chính họ
Được yêu hai lần, họ cao lên một bậc
Ta không được yêu cảm thấy thấp dần đi
Vì chính ta cũng chẳng yêu ta…
Chúng ta cam lòng với việc tần tảo nuôi con, việc đồng ruộng hậu phương là việc phụ.
Con trai cho rằng ra mặt trận, làm thơ… là việc chính của đời kia.
Nhưng họ đâu biết rằng nếu không có chúng ta thì họ cũng chẳng đánh giặc làm thơ.
Không có chúng ta, chỉ họ sống với nhau thôi họ sẽ trở thành ngu ngốc.
III
Và cả anh, anh yêu của riêng em
Khi anh nói yêu em, trái tim em đập chừng mạnh quá.
Mạnh đến nỗi em tưởng là nghe rõ
Tiếng tim anh đang đập vì em
Em yêu anh, yêu anh như điên
Em viết những bài thơ tình yêu tưởng anh là ý tứ
Trán em bớt dô ra, bàn tay không vụng nữa
Tay này đây, em may áo cho anh
Bàn sẽ cắm hoa, tường sẽ treo tranh
Em sẽ làm theo những điều anh mơ ước
Và khi nào anh buồn, em sẽ hát
Bài hát tình yêu ca ngợi con trai
Khi chỉ anh nghe, hát cho cả mọi người
Để họ biết thế nào là hạnh phúc
Em yêu sự thông minh hóm hỉnh
Đến thói thường hay cáu gắt của anh
Nếu đời anh đã xếp thành ngăn
Em sẽ đảo tung lề thói cũ.
Điều đơn giản anh hiểu ra tất cả
Rằng tình yêu không thể tách rời
Khi ấy em là cơ thể anh rồi
Nếu cắt đi anh sẽ ngàn lần đau đớn
Nhưng mà anh thì vẫn là anh
Anh không vượt qua bọn con trai ấy nữa
Anh tính nỗi đau, niềm vui bằng tháng, bằng tuần lễ
Nhưng với em, em hiến cả cuộc đời
Anh tiếc thời gian chúng ta đã qua rồi
Em, em biết không gì mất được
Bài thơ nói về trái tim anh lại viết bằng bộ óc.
Đọc bài thơ yêu em thấy sự chia xa
Và bỗng nhiên em lại bơ vơ
Tay vẫn vụng, trán dô ra như trước
Biết bao giờ em trở nên tốt được
Vì khi già tay còn vụng về hơn!
21-10-1970
3. Em có đem gì theo đâu
Em có đem gì theo đâu
Em để lại cho anh tất cả
Thành phố tuổi thơ gạch vĩa hè đã cũ
Thành phố tuổi thanh niên hầm hố mới đào
Còi báo động len vào từng ngõ nhỏ
Phút lặng im trên các nóc nhà cao
Người thủ đô gặp nhau ít hỏi chào
Nhưng ai đó cũng đều quen cả
Với người này cùng xếp hàng mua cá
Với người kia cãi vã lúc đâm xe…
Em có đem gì theo đâu
Em để lại cho em tất cả
Bóng cây thưa đường Quang Trung
Phố Nguyễn Du nồng nàn hoa sữa
Ngọn gió hồ Tây làm cánh hoa me rơi nhẹ
Chúng ta nói về tương lai
Trước vắng lặng ngôi chùa đã cổ
Trong ồn ào phố xá đông người
Em có đem gì theo đâu
Em để lại cho anh tất cả
Doi cát vàng với dòng sông đỏ
Bờ bãi quanh năm xanh mướt màu xuân
Những làng hoa hương thoáng xa gần
Vườn hoa trẻ như thuở mười sáu tuổi
Cọng rơm mới tháng mười thơm trải
Trên con đường nắng sáng ta đi
Những con đường ngoại ô
So với tình yêu con đường ngắn quá
Tất cả những buồn vui
Em để lại cho anh tất cả
Chỉ một chiếc ba lô thôi
Em đi trên con đường của em
Con đường luôn thay thay sau mỗi lần giặc phá
Con đường đi trong đêm nhiều những cầu phà
Con đường dẫn tới miền đất đỏ
Đất thì đỏ tiếng nói thì rất lạ
Miền đất chưa có gì kỷ niệm của chúng ta
Màu lá sắn xanh, xanh đến ngẩn ngơ
Trong những hố bom giặc phá
Hạt tiêu non vị cay chưa đến độ
Những cây hồ tiêu mới trồng
Những năm chiến tranh người đi biển đi sông
Sau mỗi trận bom trở về không nhận ra nơi mình đã ở
Trong ác liệt bỗng biết ơn màu cỏ
Cỏ làm bớt hoang tàn
Cỏ làm bớt thương đau
Người chống giặc bốn năm ở dưới hầm sâu
Vẫn mong ước cháy lòng: được đi trên mặt đất
Đó miền đất nơi em tìm đến
Đã có gì kỷ niệm của ta đâu
Thành phố chúng ta em để lại đằng sau
Em để lại cho anh tất cả
Nhưng em biết là anh chẳng đủ
Anh lại thiếu những miền đất đỏ
Những con đường hôm nay em qua.
4. Thơ tình tôi viết
Thơ tình tôi viết cho ai
Giữa muôn sóng nước nơi ngoài đảo xa
Lán che, công sự là nhà
Nhớ thương cất đáy ba lô theo cùng
Một mảnh vườn, một dòng sông
Mặt người con gái như vầng trăng thu
Gửi ai tôi viết dòng thơ
Đến nơi biên giới mịt mờ mây bay
Núi cao, rừng rậm, sương dày
Cùng cây súng thức đêm ngày khôn nguôi.
Thương về mặt nước giếng thơi
Hoa ngâu thơm suốt dặm dài tiễn đưa.
Biết bao khao khát đợi chờ
Núi xa, biển rộng, nắng mưa mấy thời
Thơ tình tôi viết cho tôi
Qua cay đắng với buồn vui đã nhiều
Vẫn còn nguyên vẹn niềm yêu
Như cây tứ quí đất nghèo nở hoa.
Ơn người gió lạnh sương sa
Cho tôi ở dưới mái nhà bình yên
Mực thơm, giấy trắng ngọn đèn
Dòng thơ tôi viết thâu đêm tặng người.
12-1983
5. Thơ tình cho bạn trẻ
Vẫn con đường, vạt cỏ tuổi mười lăm
Mặt hồ rộng, gió đùa qua kẽ lá
Lời tình tự trăm lần trên ghế đá
Biết lời nào giả dối với lời yêu…
Tôi đã qua biết mấy buổi chiều
Bao hồi hộp, lo âu và hạnh phúc
Tôi trăn trở nhiều đêm cùng hoa cúc
Đợi tiếng gà đánh thức sự bình yên
Dòng sông này, bãi cát, cánh buồm quen
Hoa lau trắng suốt một thời quá khứ
Tôi đã đi đến tận cùng xứ sở
Đến tận cùng đau đớn, đến tình yêu
Buổi chiều này sặc sỡ như thêu
Muôn màu áo trong hoàng hôn rạng rỡ
Bàn tay ấm, mái tóc mềm buông xoã
Ánh mắt nhìn như chấp cả vô biên
Chẳng có thời gian, chẳng có không gian
Chỉ tuổi trẻ, chỉ tình yêu vĩnh viễn.
Người mới đến những nơi tôi từng đến
Lại con đường vạt cỏ tuổi mười lăm
Lại hàng cây nghe tiếng thì thầm
Lời thành thật, dối lừa trên ghế đá…
Nào hạnh phúc, nào là đổ vỡ
Tôi thấy lòng lo sợ không đâu
Muốn giãi bày cùng ai đó đôi câu
Về tất cả những gì tôi sẽ trải
Mong rút ngắn dặm đường xa ngái
Để cho người tới đích bớt gian truân
Bao khổ đau, sung sướng đời mình
Xin tặng bạn làm bước thang hạnh phúc
Nhưng tôi biết chẳng giúp gì ai được
Những vui buồn muôn thuở cứ đi qua
6. Tình ca trong lòng vịnh
Em về hoa trắng dâu da
Vỉa than đen óng, chuyến phà nước êm
Em về bãi cát chao nghiêng
Đảo xanh in bóng con thuyền nhấp nhô
Nắng hồng cho áo nhanh khô
Bông hoa cúc biển mùa thu nở rồi
Chùm sim chín ở ven đồi
Lặng nghe tiếng hát đưa nôi dặt dìu
Đã thương mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Bình yên trên những mái nhà
Vịnh xanh nước lặng, buồm xa cuối trời
Biết ơn hạt muối mặn mòi
Với gừng cay để cho người nhớ nhau
Xin đừng nhắc chuyện xưa sau
Hãy vui với sóng với tàu với em
Vịnh này vịnh của con tim
Của tình yêu, của ấm êm cuộc đời
Nhìn đâu cũng thấy nụ cười
Hàng phi lao hát những lời mát xanh
Một bên biển, một bên anh
Em yêu giây phút chúng mình có nhau
Ngàn xưa cho tới mai sau
Vịnh xanh như buổi ban đầu tình yêu.
1983
7. Mưa
Trời mưa từng trận ào ào
Cành quế không rụng, cành đào không phai
Trong mưa thấp thoáng hai người
Một khung nón nhỏ che đôi mái đầu
8. Ghét
Một tiếng cười khanh khách
Từ phòng múa vọng sang
Anh cau mặt ngừng đàn
Và quát to: “Trật tự!
Cười thì như chợ vỡ
Nhảy với múa suốt ngày
Tôi có con sau này
Sẽ cho làm nghề khác!”
Cô lườm sang phòng nhạc:
Rõ ghét cái anh chàng
Chẳng nghĩ lúc cưa đàn
Làm người ta mất ngủ
Lúc nào cũng nhăn nhó
Có mấy lúc cười đâu
Mình có con ngày sau
Sẽ không cho học nhạc
Hai người luôn xung khắc
Thường cố chấp lẫn nhau
Một cử chỉ không đâu
Cũng lọt vào con mắt
Một hôm, dưới dàn nhạc
Anh bỗng ngước nhìn lên
Đẹp sao! Anh thầm khen
Một dáng người con gái
Cả cuộc đời mở hội
Trên tà áo bay bay
Cả đất trời quay quay
Trong bước ai uyển chuyển
Tiếng đàn anh luyến luyến
Nghe đầm ấm ngọt ngào
Lòng cô bỗng xôn xao
Say mê theo nhịp múa
Và từ sau hôm đó
Họ sánh bước bên nhau
Anh cúi sát mái đầu
Cùng người yêu anh nói:
“Nếu anh có con gái
Nó sẽ múa như em”
Cô mỉm cười tiếp thêm:
“Trai, em cho học nhạc”
Niềm yêu lên khoé mắt
Vằng vặc ánh trăng đêm
Ai biết đâu chữ “ghét”
Là nhịp cầu nối duyên
1962
9. Băn khoăn
Trang đầu tập thơ Pêtôphi, anh viết:
“Anh tặng em một vườn hoa thơ yêu nước
Của thi hào cách mạng người Hung
Chắc ít ra em cũng hái được vài bông!”
Tiếng anh yêu bên tai nhè nhẹ
Cảm ơn anh những ý mong đẹp đẽ
Hi vọng anh cháy bỏng ước mơ em
Như người xưa bao ngày tháng đi tìm
Bông hồng đỏ để mang về hạnh phúc
Em cũng muốn tặng anh một bông hoa thắm sắc
(Một bài thơ hay nhất của em)
Mà tài năng như lửa mới nhen
Bên đám lửa huy hoàng rừng rực cháy
Đường tới vườn thơ hoa hồng lộng lẫy
Dưới hoa hồng nào mà chẳng nhiều gai
Bàn chân em mới bỏ guốc, chưa chai
Tránh sao khỏi sầy da rớm máu
Ai có làm thơ mới hiểu những nỗi khổ đau nung nấu
Khi ý mình chưa gửi được vào thơ
Lòng băn khoăn từng phút từng giờ
Như viết lá thư yêu chưa nói hết điều muốn nói
Em sẽ đi, rừng thơ vẫy gọi
Dù con đường có lắm chông gai
Vì lòng em mang hoài bão ngày mai:
Trồng một vườn hoa, một vườn hoa dù nhỏ bé
Dâng cho đời và tặng anh yêu quí
Chút hương thơm, ý đẹp của lòng em
10. Tháng năm
Giấc ngủ vừa chợp qua
Nắng đã về trước cửa
Đêm ngắn: phút gần nhau
Ngày dài như nỗi nhớ
Nước sôi ngầu bọt thau
Luộc mình con cá nhỏ
Con cua chín vàng mai
Ẩn vào trong cụm lúa
Cỏ dại không người che
Rã rời mang sắc úa…
Nhưng hãy nghe hãy nghe
Trên những cành phượng đỏ
Trong những đầm sen mở
Hương tháng năm lan xa
Mầu tháng năm rực rỡ
Tơ trời giăng ngoài sân
Cây bàng xoè trước ngõ
Đêm xanh vời trăng sao
Con ve vàng lột vỏ
Con chim tha rác về
Tháng năm – mùa sinh nở
Tình yêu như tháng năm
Mang gió nồng nắng lửa
Anh hãy là đầm sen
Anh hãy là phượng đỏ
10-5-1967
11. Bay cao
Ơ anh phi công
Anh bay trên trời
Anh nghiêng đôi cánh
Loáng như gương soi
Anh vòng anh liệng
Khắp trên bầu trời
Trời là của anh
Cũng là của em
Nên gió là bạn
Mây là người quen
Anh biết thằng Mỹ
Nấp đám mây nào
Anh tìm đuổi nó
Mãi trên tầng cao
Em thích bầu trời
Anh đang bay đó
Tối có ông trăng
Khi mờ khi tỏ
Mưa có cầu vồng
Ánh xanh ánh đỏ
Nắng là trời xanh
Đen mây là gió…
Ơ anh phi công
Anh bay cao quá
Chắc nhìn xuống đây
Cái gì cũng bé
Con bò con nghé
Bằng con cua vàng
Cái ô tô chạy
Giống con cánh cam
Máy cày anh xem
Như con bọ ngựa…
Ô bay trên cao
Cái gì cũng lạ!
Em vẫy anh đó
Anh có thấy không
Mai kia em lớn
Em làm phi công
Bay cao hơn thế
Anh ơi biết không?
30-10-1964
12. Hát ru chồng những đêm khó ngủ
Anh không ngủ được ư anh?
Để em mở quạt quấn mành lên cho
Lặng sao cái gió mặt hồ
Ghét sao cái nóng đầu mùa đã ghê!
Đoàn thương binh mới trở về
Đánh nhau trước cửa hàng bia lúc chiều
Anh không ngủ được anh yêu?
Nghe chi con lũ đang chiều nước dâng
Ngày mai cây lúa lên đòng
Lại xanh như đã từng không mất mùa
Con sông bạn với con đò
Con người bạn với câu hò trên sông.
Ngủ đi, em khép cửa phòng
Để em lên gác em trông xem nào
Ai đồn rằng cọ cháy cao
Người dân Vĩnh Phú đốt bao nhiêu đồi
Hình như lửa đã tắt rồi
Gió không thổi nữa anh ơi yên lòng
Thương gì người đói lang thang
Xin ăn trên khắp phố phường ngoài kia
Ngủ đi anh hãy ngủ yên
Rồi mai họ sẽ trở về quê thôi
Lòng thương chỉ nói bằng lời
Lấy đâu ra gạo cho người được no
Khuya rồi anh hãy ngủ đi
Để em trở dậy em che bớt đèn
Đứa nào nó nói cùng anh
Cái tin chết của bạn mình vừa xong
Chắc là đường đất khó khăn
Nên thư từ chẳng thể năng gửi về
Anh ơi anh hãy ngủ đi
Thằng con ta nó nằm mê đó mà
Ngày chơi súng giả ba lô
Làm anh giải phóng hét hò suốt thôi
Mười năm sau lớn lên rồi
Sẽ quên đi những trò chơi bây giờ
Ngủ đi anh, hãy ngủ đi…
1974
13. Sân ga chiều em đi
Sân ga chiều em đi
Mênh mang màu nắng nhạt
Bụi bay đầy ba lô
Bụi cay xè con mắt
Sân ga chiều em đi
Gạch dưới chân im lặng
Bóng anh in thành tàu
Tóc anh xoà ngang trán
Sân ga chiều em đi
Bàn tay da diết nắm
Vừa thoáng tiếng còi tàu
Lòng đã Nam đã Bắc
Anh thương nơi em qua
Những phố phường nhộn nhịp
Bỡ ngỡ trong ánh đèn
Còn lạ người lạ tiếng
Anh thương nơi em qua
Những sương chiều mưa tối
Dặm đường xa nắng dãi
Chuyến phà con nước dâng
Em xao xuyến trong lòng
Nhớ về nơi ta ở
Mùa thu vàng đường phố
Lá bay đầy lối qua
Ngọn đèn và trang thơ
Tiếng thở đều con nhỏ
Màu hoa trên cửa sổ
Quán nước chè mùa đông
Con tàu và dòng sông
Ra đi rồi trở lại
Hà Nội ơi Hà Nội
Sân ga chiều em đi
1976
14. Thành phố quê anh
Mỗi người có một quê
Ngày dại thơ để ở
Tuổi niên thiếu để yêu
Và lớn lên để nhớ
Anh thường kể em nghe
Về một bờ sóng vỗ
Một miền biển mặn mòi
Nơi con tàu về đỗ
Anh thường kể em nghe
Về một thành phố gió
Một thành phố miền Trung
Cát bay đầy cửa sổ
Thành phố xa đó ơi
Nơi anh chưa hề ở
Nơi anh không hề sinh
Mà sao anh vẫn nhớ
Anh đừng gọi quê anh
Quê chúng mình đấy chứ
Nhiều đêm em vẫn mơ
Thấy biển về trước cửa
Nhiều khi em vẫn thương
Tán dừa xanh giữa lửa
Đứng trên đê sông Hồng
Nghe sông Hàn sóng vỗ
Ôi núi Ngũ Hành Sơn
Niềm khát khao tuổi nhỏ
Những màu đá thần tiên
Trong những câu chuyện cổ…
Nhưng quê anh biết đâu
Có cả em đấy nữa
Nhưng quê mình biết đâu
Là chúng mình vẫn nhớ
Dưới một trời phượng đỏ
Trong những ngày đạn bom
Vẫn có những người con
Mong tới ngày họp mặt
Đất nước giờ thống nhất
Con đường xanh những cây
Con đường rợp cờ bay
Trong mắt người rực rỡ
Ta đi theo mùa xuân
Em về với quê anh
Miền khát khao tuổi nhỏ
Thành phố đã bao năm
Chỉ là trong nỗi nhớ
Trời xanh trên mái nhà
Trời xanh ngoài biển gió
Anh ạ quê chúng mình
Mùa xuân về trước ngõ
12-1975
15. Thương về ngày trước
Bao người yêu đi tiễn đưa nhau
Những chuyến xe khuất về biên giới
Người yêu tôi trước cũng là bộ đội
Ngày lên đường tôi chẳng tiễn chân theo
Ngày ấy, nào anh đã có em đâu!
Tuổi mười sáu ghi nhiều nhật ký
Những làng phố, những tình yêu thơ trẻ
Có dòng nào trong đó nhắc tên em?
Chuyện qua rồi, anh cũng đã quên
Chẳng dám trách, chỉ thoáng buồn nho nhỏ
Lòng những muốn trở thành ngọn cỏ
Bên lề đường ngày đó tiễn anh đi
Muốn thành rừng muôn tán lá chở che
Muốn thành suối giữa đường xa nắng rát
Khi anh ngủ em muốn thành bài hát
Hát ru lời của mẹ ngày xưa
Cơn sốt rừng vàng mắt sạm da
Em, đồng đội sẻ cùng anh ca nước
Làm hạt bụi dưới chân anh bước
Làm mái nhà che những cơn mưa
Bao gạo quàng vai trong cơn đói sớm trưa
Làm ánh lửa giữa rừng khuya phía trước
Lòng em thương làm sao mà nói được
Như trời xanh vô tận mãi màu xanh
Dẫu bây giờ em đã ở bên anh
Chung lo lắng, chung vui buồn, mơ ước
Em vẫn cứ thương về ngày trước
Người yêu em thuở ấy có em đâu…
16. Thơ viết tặng anh
Tháng mười trời trải nắng hanh
Có cô hàng phố phơi chăn trước thềm
Gió qua lay động bức rèm
Tấm gương trong suốt ánh đèn nê-ông
Tôi không có một căn phòng
Lang thang suốt những năm ròng tuổi thơ
Gia tài là mấy bài thơ
Dẫu bao người đọc vẫn chờ đợi ai
Núi cao biển rộng sông dài
Tôi đi khắp chốn tìm người tôi yêu
Tấm khăn và những đường thêu
Nghe trong điệu hát những điều say mê:
“Có anh dũng sĩ trở về
Tấm huân chương dưới nắng hè chói chang”
Đêm dài thức nhớ lang thang
Người yêu tôi với con đường mùa đông
Anh là của những dòng sông
Của miền gió cát, của vùng bão mưa
Anh là của những bài thơ
Còn phần nào để bây giờ của em
Ở bên hàng phố trước thềm
Hoa phong lan, điệu nhạc êm buổi chiều
Vị chua là bát canh riêu
Vị cay là trái hạt tiêu đất mình
Em không có đến bức mành
Để che nắng gió cho anh tháng ngày
Gia tài chỉ có bàn tay
Đường gân xanh, vết chai dày từ xưa
Gia tài chỉ có bài thơ
Bao năm viết để bây giờ tặng anh
17. Nghe rét đến, nhờ về Hà Nội
Em ở đây giữa nắng mênh mông
Mùa trái lạ, điệp trùng bờ bến lạ
Đất hoang dã gọi tay người đến vỡ
Thép gai còn nham nhở dấu ngày qua
Những đoàn người đi lập lại làng quê
Bàn tay trắng bắt đầu nhen bếp lửa
Trận mưa đầu trên luống cày mới vỡ
Hạt lúa đầu qua kẽ ngón tay chai
Đất ở đây gắn người với con người
Biết thương yêu và hiểu về Tổ quốc
Nhưng ở đây chưa bao giờ biết rét
Chỉ mình em nghe rét nhớ về anh
Miền nắng xa thăm thẳm một mình
Nghe rét đến nhớ về Hà Nội
Mùa thay lá của những hàng cơm nguội
Đường Nghi Tàm bát ngát gió Hồ Tây
Trời thủ đô đang đổi màu mây
Trong quán nhỏ tách cà phê ấm nóng
Thương màu cúc giữa đông vàng rạo rực
Đêm phương Nam em thức nhớ về anh
Căn phòng con riêng của chúng mình
Nước trong phích, hoa trong bình gốm cũ
Sách trong giá và thơ trong trí nhớ
Viết ra rồi, anh đọc em nghe
Cửa mở ra, đường phố dưới kia
Những màu áo báo gió mùa đã tới
Trẻ đi học thu hai tay vào túi
Nắng ẩn vào sau những mái nhà riêng
Chiều mùa đông anh đi dạo cùng em
Qua phố cũ, qua những đường phố mới
Gạch vừa lát, hàng cây còn trẻ tuổi
Những ngôi nhà như tiếng hát lên cao
Năm cửa ô, năm lối đi vào
Của hoa trái, su hào, bắp cải
Của tình yêu ra đi và trở lại
Mùa đông này biết có những ai xa?
Em ở đây, đất mới bao la
Bàn tay nhỏ che dưới trời nắng gắt
Những đàn chim bay tìm nơi đất ấm
Em muốn mang chút nắng tới quê nhà
18. Trời trở rét
Sao không cài khuy áo lại anh
Trời lạnh đấy, hôm nay trời trở rét
Gió nhiều quá phòng trở nên chật hẹp
Bụi mù ngoài đường phố ít người qua
Em từ nhà ra tới ngã tư
Gặp đèn đỏ trước hàng đinh thứ nhất
Chờ sang đường đèn xanh vừa bật
Em lại quay về, thành phố mùa đông
Em đi qua hiệu sách ngoại văn
Cô bán sách ngồi sau quầy lặng lẽ
Trong tủ kính sách nằm yên tĩnh thế
Nào ai hay bão táp ở từng trang
Đến hay là mặt nước hồ Gươm
Vừa xanh đấy như lòng người dễ hiểu
Trời trở gió, hồ trở nên mềm yếu
Nên đổi thay rồi một sắc ưu tư
Chỉ vui là những gánh hàng hoa
Rét nóng mặc thế nào hoa cũng nở
Hoa mỉm cười giễu người qua phố
Đang giấu trong áo ấm niềm lo
Em thấy mình cũng thật vẩn vơ
Lại đi thương cây bàng trước cửa
Cây dù nhỏ, gió dù gió dữ
Hết mùa này cây lại lên xanh
Sao không cài khuy áo lại anh
Trời lạnh đấy, hôm nay trời trở rét…
1983
Kết luận
Thơ Xuân Quỳnh chứa đựng tình cảm đơn giản mà thường nhật. Ở đó, độc giả thấy được tình cảm của bà với con người, thiên nhiên, đất nước và cuộc sống. Dòng thơ của “nữ hoàng thơ tình” giàu cảm xúc nuôi dưỡng tâm hồn mỗi chúng ta vượt qua khó khăn của cuộc đời.
Xem thêm:
- Giới thiệu tác giả Xuân Quỳnh – Tóm tắt tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp.
- Tìm hiểu phong cách thơ Xuân Quỳnh – Nhà thơ tình yêu.
- Xuân Quỳnh được mệnh danh là gì? Lý do bà có biệt danh này.