Trăng sáng trên đầm sen (Chu Tự Thanh) – Lớp 11 Chân trời sáng tạo
Trăng sáng trên đầm sen là một trong những văn bản trong chương trình ngữ văn 11 của NXB Chân trời sáng tạo. Bài viết thuộc phần 1 – Thông điệp từ thiên nhiên (tùy bút, tản văn).
Trăng sáng trên đầm sen tác giả – tác phẩm
Cùng tìm hiểu sơ lược về tác giả và nội dung văn bản Trăng sáng trên đầm sen:
Tác giả Trăng sáng trên đầm sen Chân trời sáng tạo
Nhà văn Chu Tự Thanh là tác giả của tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen.
- Tên thật: Chu Tự Thanh.
- Năm sinh: 1891 – 1948.
- Nơi sinh: Dương Châu, Tô Châu, Trung Quốc.
Chu Tự Thanh nổi tiếng là người chính trực, thẳng thắn, yêu ghét phân minh. Ông thường lên án, phê phán những cái xấu xa. Ngay khi còn là học sinh, Chu Tự Thanh đã tham gia vào phong trào Ngũ Tứ. Trong thời gian dạy học ở đại học Bắc Kinh ông rất ủng hộ các hoạt động yêu nước của học sinh, sinh viên.
Đối với sự nghiệp văn chương, Chu Tự Thanh được mệnh danh là “mĩ văn”, ông được đánh giá rất cao.
Giới thiệu nội dung Trăng sáng trên đầm sen
Tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen được in trong tập sách Những câu chuyện đi cùng năm tháng do NXB Văn học Hà Nội chủ biên năm 2014.
Tác phẩm ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Trăng sáng trên đầm sen
Một số thông tin liên quan đến tác phẩm sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thể loại, bố cục, thông điệp và những giá trị mà tác giả Chu Tự Thanh muốn truyền tải:
Trăng sáng trên đầm sen thuộc thể loại gì?
Văn bản thuộc thể loại Tản văn.
Hoàn cảnh sáng tác văn bản Trăng sáng trên đầm sen
Tác phẩm được in năm 2014 trong tập sách Những câu chuyện đi cùng năm tháng.
Bố cục bài Trăng sáng trên đầm sen
Bài văn gồm 2 phần:
- Phần 1 (Từ đầu đến khép cửa đi ra ngoài): Tâm trạng khi nhớ về khung cảnh quê hương của tác giả.
- Phần 2 (còn lại): Cảnh thiên nhiên trong đêm trăng sáng.
Khi soạn bài Trăng sáng trên đầm sen bạn sẽ hiểu rõ bố cục và lý do chia bố cục bài thành 2 phần như vậy.
Cảm hứng chủ đạo của bài Trăng sáng trên đầm sen
Cảm hứng của bài lấy từ:
- Vẻ đẹp trong trẻo, giản dị của thiên nhiên và con người.
- Tình yêu thiên nhiên, lòng trắc ẩn của tác giả đối với vẻ đẹp thiên nhiên.
Thông điệp của bài Trăng sáng trên đầm sen
Tác phẩm ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trong đêm trăng sáng. Trong đó nổi bật là hình ảnh đầm sen được tác giả mô tả chi tiết, thể hiện tình yêu thiên nhiên sâu sắc và tâm hồn trắc ẩn của tác giả.
Giá trị nghệ thuật bài Trăng sáng trên đầm sen
Lời văn nhẹ nhàng, trong trẻo giúp người đọc và người nghe dễ dàng cảm nhận được tâm tư, tình cảm của tác giả.
Sơ đồ tư duy
Tóm tắt Trăng sáng trên đầm sen
Những nội dung chính được tác giả đề cập trong văn bản được tóm tắt ngắn gọn, đầy đủ nhất.
Tóm tắt mẫu 1
Trong buổi đêm tĩnh lặng, dưới ánh trăng dịu dàng, người thi sĩ bước trên con đường quen thuộc. Bất chợt, ông nghĩ đến đầm sen, tưởng tượng rằng trong đêm trăng sáng này, đầm sen sẽ rực rỡ biết bao. Tác giả cảm thấy như mình đang “thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”. Đó là một thế giới tự do, yên tĩnh với cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp. Đầm sen hiện lên với vẻ đẹp xinh xắn, rạng rỡ, những bông sen duyên dáng, yêu kiều tỏa hương thơm ngát, lan tỏa khắp không gian đất trời. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên lá và cánh hoa khiến chúng như vừa “tắm gội bằng sữa bò” hay “được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”. Vầng trăng tròn đầy đôi khi bị che phủ bởi những lớp mây trắng, nhưng điều đó lại khiến tác giả cảm thấy rất dễ chịu và thỏa mãn. Cảnh tượng ấy thật đẹp, làm rung động lòng người và để lại trong lòng người đọc bao niềm xao xuyến trước đêm trăng thơ mộng.
Tóm tắt mẫu 2
Khi tản bộ dưới ánh trăng tròn đầy, nhân vật trữ tình cảm thấy yên tĩnh và tự do vô cùng. Trong đêm yên tĩnh, không gì có thể làm xao động tâm hồn thi sĩ. Chính khoảnh khắc này là thời gian lý tưởng nhất để thưởng thức hương vị “ngon lành” của thiên nhiên đất trời. Vẻ đẹp dịu dàng, lung linh và huyền ảo của đầm sen trong đêm tối, lấp ló qua những tán lá, những bông hoa sen duyên dáng, yêu kiều, cùng với hương sen thoang thoảng khắp không gian, đã làm say đắm lòng thi sĩ. Với tài năng của mình, Chu Tự Thanh đã thành công khắc họa một đêm trăng tròn đầy, để lại cho người đọc biết bao niềm xao xuyến.
Tóm tắt mẫu 3
Trong buổi đêm tĩnh lặng, khi “vầng trăng đang từ từ nhô lên, không còn nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài bức tường,” khoảnh khắc đó thật dịu êm biết bao. Tuy vậy, trong lòng nhân vật trữ tình vẫn “cảm thấy bồn chồn không yên.” Trong đêm trăng tròn đầy, nhà văn một mình tản bộ trên con đường quen thuộc, lúc ấy mới cảm thấy mình thực sự tự do, đây chính là thời điểm có thể tận hưởng trọn vẹn hương vị tươi mát, đẹp đẽ của đất trời. Dưới ánh trăng sáng, đầm sen hiện ra với vẻ đẹp lung linh, huyền ảo, cùng những bông sen xinh đẹp, yêu kiều. Một làn gió nhẹ thổi qua, đưa hương sen tỏa khắp không gian như “tiếng hát từ tòa nhà cao tầng xa vọng tới.” Trăng tỏa xuống những ánh sáng le lói, xen kẽ vào mọi vật. Với ngòi bút tài hoa của mình, Chu Tự Thanh đã khéo léo sử dụng các bút pháp nghệ thuật, khắc họa cảnh tượng đêm trăng sáng tuyệt đẹp, tạo nên khoảnh khắc làm rung động trái tim bạn đọc.
Tóm tắt mẫu 4
Trong đêm tĩnh lặng, khi ánh trăng bắt đầu nhô lên cao, tiếng cười đùa của lũ trẻ ngoài đường đã tắt hẳn. Khoảnh khắc ấy thật yên bình, nhưng trong lòng nhân vật trữ tình vẫn thấy bồn chồn, không yên. Dưới ánh trăng tròn, người thi sĩ bước đi một mình trên con đường quen thuộc, cảm nhận sự tự do và bình yên. Đêm nay chính là lúc ông có thể tận hưởng hết vẻ đẹp tươi mát của thiên nhiên. Ánh trăng dịu dàng chiếu rọi, khiến đầm sen hiện ra với vẻ đẹp lung linh và huyền ảo. Những bông sen xinh đẹp, yêu kiều khoe sắc dưới ánh trăng, trong khi làn gió nhẹ mang theo hương sen thoang thoảng, lan tỏa khắp không gian. Trăng tỏa xuống ánh sáng le lói, len lỏi khắp mọi nơi, khiến cảnh vật trở nên huyền diệu hơn bao giờ hết. Bằng ngòi bút tài hoa, Chu Tự Thanh đã khéo léo sử dụng bút pháp nghệ thuật để khắc họa cảnh đêm trăng sáng một cách sống động và tinh tế. Cảnh tượng ấy không chỉ làm say đắm lòng người mà còn gợi lên trong lòng người đọc những xúc cảm sâu lắng, xao xuyến trước vẻ đẹp của đêm trăng và đầm sen.
Phân tích Trăng sáng trên đầm sen
Để hiểu rõ hơn về văn bản, phân tích chi tiết về cảm xúc của tác giả và vẻ đẹp thiên nhiên dưới ánh trăng sẽ giúp bạn:
Dàn bài phân tích tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen
| Phần | Nội dung |
| Mở bài |
|
| Thân bài | 1. Phân tích tâm trạng của tác giả khi nhớ về cảnh quê
=> Toàn bộ khung cảnh gợi lên tâm sự của nhân vật trữ tình. Một tâm sự không thể nói thành lời (Bồn chồn không yên) 2. Phân tích khung cảnh thiên nhiên trong đêm trăng
“Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”.
“Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều”. “Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”. => Trong giờ phút thanh bình ấy, tác giả cảm thấy mình đang được tự do, không có điều gì làm xáo động tâm hồn. Giờ đây là lúc thích hợp nhất để có thể tận hưởng trọn vẹn hương vị của đất trời, hương sắc của thiên nhiên trong đêm trăng sáng. “Tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới” làm nổi bật mùi hương thơm ngát, khiến cho độc giả càng thêm ấn tượng với những bông hoa sen xinh tươi. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” làm cho cảnh sắc đầm sen thêm thơ mộng. Những tia sáng le lói của mình, ánh trăng xuyên thấu chiếu vào mọi vật: “Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen”. => Vầng trăng đầy đặn, vẹn tròn nhưng đôi khi vẫn bị những lớp mây trắng bao phủ, làm nó chẳng được sáng tỏ cho lắm. => Rất vừa ý tác giả, chỉ cần chợp mắt lại chút thôi, cũng khiến ông rất dễ chịu và thỏa mãn. => Một khung cảnh trữ tình và thơ mộng biết bao, cảnh và trăng hòa quyện với nhau làm rung động lòng người. |
| Kết bài | Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bài. |
3 mẫu phân tích hay, ngắn gọn nhất
Mẫu 1
Chu Tự Thanh là một thi nhân và nhà văn tản nổi tiếng ở Trung Quốc. Ông là một học giả yêu nước với tinh thần nhiệt huyết, năng nổ và ý chí mạnh mẽ. Ông được biết đến với nhiều bài tản văn đặc sắc như “Tấm lưng”, “Trăng sáng trên đầm sen”, “Màu xanh”… Trong số đó, “Trăng sáng trên đầm sen” nổi bật là một tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.
Chu Tự Thanh sinh năm 1891 và mất năm 1948. Tên khai sinh là Chu Tự Hoa, ông đã đổi tên khi đăng ký thi vào Đại học Bắc Kinh năm 1917, lấy cảm hứng từ một câu trong “Sở từ – Bốc cư”. Tính cách của Chu Tự Thanh càng khiến người ta kính phục, ông nổi tiếng là người chính trực, thẳng thắn, yêu ghét rõ ràng, thường phê phán những điều xấu xa, chống lại cái ác. Từ khi còn là học sinh, ông đã tích cực tham gia phong trào Ngũ Tứ. Trong thời gian giảng dạy tại Đại học Bắc Kinh, ông rất ủng hộ các hoạt động yêu nước của sinh viên. Sự nghiệp văn chương của ông được đánh giá cao, đặc biệt trong lĩnh vực tản văn, và ông được độc giả trìu mến gọi là “mĩ văn”.
Khung cảnh đêm yên tĩnh mở ra khi “vầng trăng đang từ từ nhô lên, không còn nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài bức tường”. Trong khoảnh khắc dịu êm đó, nhân vật trữ tình dường như có nỗi tâm sự, “cảm thấy trong lòng bồn chồn không yên”. Khi ra ngoài hóng mát, tác giả bỗng nhớ tới đầm sen quen thuộc, hình dung trong đêm trăng tròn, đầm sen sẽ đẹp biết bao. Một mình ông dạo bước trên con đường quen thuộc, cảm thấy như đang “thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”.
Trong khoảnh khắc thanh bình ấy, khi tản bộ dưới ánh trăng sáng, không có điều gì xáo động tâm hồn, tác giả cảm thấy mình tự do. Đây chính là thời điểm lý tưởng để tận hưởng hương vị của đất trời, vẻ đẹp thiên nhiên trong đêm trăng sáng. Đầm sen hiện lên với vẻ đẹp dịu dàng và thơ mộng: “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như váy của nàng vũ nữ yêu kiều”. Những bông sen trắng xinh đẹp, duyên dáng, tô điểm cho lớp lá sen: “Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”. Làn gió nhẹ thoảng qua, mang theo hương thơm của những bông sen, khiến độc giả càng thêm ấn tượng với hình ảnh “tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới”, nổi bật mùi hương thơm ngát. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa, như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”, làm cho cảnh sắc đầm sen thêm phần thơ mộng. Vầng trăng đầy đặn, đôi khi bị những lớp mây trắng che phủ, không sáng tỏ hoàn toàn, nhưng lại khiến tác giả hài lòng, cảm thấy dễ chịu và thỏa mãn chỉ cần chợp mắt lại chút thôi.
Ánh trăng xuyên qua kẽ lá trên những rặng cây cao rọi xuống, tạo ra những bóng lá cây màu đen loang lổ, như vẽ lên mặt lá sen. Mặc dù ánh trăng không đều, sự hòa quyện giữa ánh sáng và bóng tối tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc violin nổi tiếng. Thật là một cảnh tượng trữ tình và thơ mộng, cảnh vật và trăng hòa quyện, tạo nên khoảnh khắc rung động lòng người.
Với tài năng của mình, Chu Tự Thanh đã khéo léo sử dụng bút pháp nghệ thuật để khắc họa vẻ đẹp dịu ngọt, thơ mộng của thiên nhiên trong đêm trăng. Tác phẩm “Trăng sáng trên đầm sen” đã thành công để lại cho người đọc biết bao niềm xao xuyến khi thưởng thức vẻ đẹp của cảnh sắc nơi đây.
Mẫu 2
Tác phẩm “Trăng sáng trên đầm sen” của Chu Tự Thanh là một minh chứng cho sự tinh tế và nghệ thuật miêu tả của tác giả về cảnh vật dưới ánh trăng. Ông đã khéo léo sử dụng hình ảnh đẹp mắt để tạo nên một bức tranh đêm trăng trên đầm sen đầy thơ mộng và lôi cuốn.
Khi đọc bài tản văn này, độc giả không thể không bị mê hoặc bởi hình ảnh ánh trăng như dòng nước chảy nhẹ nhàng, lặng lẽ lan tỏa trên mặt lá sen và những bông hoa sen. Ánh sáng mềm mại của trăng xuyên qua kẽ lá, tạo nên một khung cảnh huyền ảo và mờ ảo. Ánh trăng nhẹ nhàng phủ lên bề mặt đầm sen, như thể đánh thức vẻ đẹp tinh khôi của cảnh vật. Tác giả so sánh chúng như được tắm gội bằng sữa bò, làm cho chúng trở nên tươi tắn và mịn màng. Đồng thời, lá sen và hoa sen còn được bao phủ bởi dải lụa mỏng trong giấc mơ, tạo nên một sự lôi cuốn và lãng mạn. Qua những miêu tả này, người đọc có thể tưởng tượng được vẻ đẹp tinh khiết của đầm sen, nơi nhân vật chính thả mình trong sự mơ màng.
Một điểm nhấn khác trong tác phẩm là ánh trăng trên đầm sen không hoàn toàn đồng đều, nhưng lại tạo nên một giai điệu hài hòa như bản nhạc violin nổi tiếng. Tác giả muốn truyền tải rằng trong cuộc sống, không phải lúc nào mọi thứ cũng hoàn hảo, nhưng giữa ánh sáng và bóng tối vẫn có sự cân bằng và hòa hợp. Ánh trăng không chiếu sáng rực rỡ trên đầm sen, mà đôi khi bị che phủ bởi những lớp mây trắng, tạo nên một khung cảnh đẹp tuyệt vời nhưng cũng đầy bí ẩn. Điều này kích thích trí tưởng tượng và sự tò mò của người đọc, tạo nên một không gian lãng mạn và huyền bí.
Hình ảnh ánh trăng lan tỏa nhẹ nhàng trên mặt lá sen và hoa sen tạo cảm giác êm dịu và thư thái. Độc giả bị cuốn hút và mê hoặc bởi bức tranh tuyệt đẹp mà Chu Tự Thanh đã tạo ra trong “Trăng sáng trên đầm sen”. Mỗi câu miêu tả đầy tình cảm và chi tiết giúp tạo nên cảm xúc và hình ảnh thơ mộng của cảnh đêm trăng trên đầm sen. Tác phẩm này mang lại cảm giác yên bình và tự do, cho phép người đọc rời xa cuộc sống thường ngày để đắm chìm trong thế giới đêm trăng trên đầm sen, nơi thời gian dường như ngừng lại và mọi thứ trở nên mơ hồ và tinh tế hơn. Đó là một trạng thái tâm hồn đầy mê hoặc, kích thích cả thị giác, cảm giác và xúc giác.
Bài tản văn “Trăng sáng trên đầm sen” của Chu Tự Thanh không chỉ là một tác phẩm văn học độc đáo, mà còn là một trải nghiệm thị giác tuyệt vời. Những hình ảnh tuyệt đẹp về ánh trăng, lá sen và hoa sen được sử dụng như những ví dụ minh họa để tái hiện cảm xúc và tạo nên một không gian thơ mộng trong lòng độc giả. Đây là sức mạnh của văn chương, khám phá và tôn vinh cái đẹp trong cuộc sống, mang lại cho chúng ta cảm giác thăng hoa và tận hưởng từng khoảnh khắc đẹp nhất của thế giới xung quanh.
Mẫu 3
Khung cảnh đêm yên tĩnh hiện ra với “Vầng trăng đang từ từ nhô lên, đã không còn nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài bức tường”. Trong khoảnh khắc tĩnh lặng đó, nhân vật trữ tình cảm thấy trong lòng bồn chồn không yên. Khi ra ngoài hóng mát, tác giả nhớ đến đầm sen mà ông thường đi qua, đoán rằng trong đêm trăng tròn này, đầm sen ấy sẽ đẹp lắm. Một mình dạo bước trên con đường quen thuộc, tác giả cảm thấy mình như bước vào một thế giới khác hẳn, thoát khỏi những lo toan hàng ngày.
Trong giờ phút thanh bình đó, dưới ánh trăng sáng, tác giả cảm thấy tự do và hoàn toàn thư thái. Đây là lúc thích hợp nhất để tận hưởng trọn vẹn hương vị của đất trời, hương sắc của thiên nhiên trong đêm trăng sáng. Đầm sen hiện ra với vẻ đẹp dịu dàng mà thơ mộng: “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều”. Những bông sen trắng xinh đẹp, yêu kiều nổi bật trên lớp lá sen, với “có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”. Một làn gió nhẹ thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất trời, mùi hương thơm ngát khiến độc giả ấn tượng với những bông hoa sen tươi tắn. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa, như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”, làm cho cảnh sắc đầm sen thêm phần thơ mộng.
Vầng trăng tròn đầy, nhưng đôi khi bị che phủ bởi lớp mây trắng, tạo nên một cảnh tượng đẹp nhưng mờ ảo. Điều này khiến tác giả thấy dễ chịu và thỏa mãn, chỉ cần một khoảnh khắc ngắn ngủi cũng đủ mang lại cảm giác thoải mái. Ánh trăng xuyên qua kẽ lá, tạo nên những bóng đen loang lổ, như hình bóng của những cành liễu thưa thớt vẽ lên mặt lá sen. Ánh trăng và cảnh vật hòa quyện, tạo nên một khung cảnh trữ tình và thơ mộng, làm rung động lòng người.
Với tài năng của mình, Chu Tự Thanh đã khéo léo sử dụng các bút pháp nghệ thuật để khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng dịu ngọt và thơ mộng. Tác phẩm “Trăng sáng trên đầm sen” đã thành công trong việc gợi lên niềm xao xuyến và cảm xúc sâu lắng trong lòng người đọc, khi họ được thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp của thiên nhiên qua ngòi bút tài hoa của tác giả.
Lời kết
Trăng sáng trên đầm sen là tác phẩm viết theo lối tản văn của Chu Tự Thanh được xuất bản năm 2014. Qua khung cảnh thiên nhiên trong đêm trăng sáng, nhà văn đã lột tả được tình yêu quê hương, yêu thiên nhiên và sự hòa hợp tuyệt vời giữa con người và cảnh vật.
Xem thêm các nội dung khác tại Thepoetmagazine:
- Tổng hợp chương trình ngữ văn lớp 11 Chân trời sáng tạo.
- Tác phẩm Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới – Phân tích chi tiết.
