Huyền thoại vũ trụ thuở sơ khai

Huyền thoại vũ trụ thuở sơ khai khắc họa những câu chuyện đầy màu sắc về nguồn gốc thế giới qua góc nhìn của người Xê Đăng, từ sự hình thành đất trời đến các loài cây trái nuôi dưỡng con người, mang đậm nét văn hóa Tây Nguyên kỳ bí.

Thuở xưa ở vùng núi Ngọc Ang có ông Rờ Xi, vóc người to lớn như trái núi. Ông đã đi khắp thế gian, mọi nơi ông đi qua đều để lại những vết lồi lõm trở thành núi non như ngày nay.

Bạn đang xem: Huyền thoại vũ trụ thuở sơ khai

Một lần nọ, trong lúc ngồi ăn trầu và nghỉ ngơi, ông lấy chân khua đất, tạo nên một vùng đồng bằng mênh mông. Những dòng sông, suối lớn chính là dấu vết từ những ngón tay ông khi tìm kiếm cái đánh lửa.

Nếu không có ông, bầu trời – vốn là cái chăn lớn giàng căng ra phơi – hẳn đã chùng xuống sát mặt đất. Ông Rờ Xi đã phải đứng cúi lưng rất lâu để đỡ bầu trời.

Đến tận bây giờ, một dấu chân của ông vẫn còn ở vùng Đak Tam lung phía tây Trà Mi, còn dấu chân kia nằm tận vùng đất Quy Nhơn sát biển.

Khi loài người mới xuất hiện, họ có hình dáng rất kỳ lạ với đôi chân có đầu gối quay ra sau, nhờ thế họ chạy nhanh đến mức có thể đuổi kịp mọi loài thú rừng.

Các loài thú thấy nguy cơ bị tiêu diệt nên đã cùng nhau kiện lên giàng. Giàng đành phải xoay đầu gối của người lại như hiện tại.

Lúc đầu, nhờ khả năng săn bắt dễ dàng, loài người sinh sôi rất nhanh. Dù cua và rắn đã hết lòng giúp đỡ kiếm ăn nhưng vẫn không đủ.

Chuối mới lên tiếng: “Thế thì để ta nuôi chọ.” Từ đó, nhờ có thân, củ, hoa và quả chuối mà loài người sống được.

Xem thêm : Con Rùa Vàng – Câu chuyện đề cao tính thật thà trong cuộc sống

Và cũng vì chuối nuôi người nên đời người giống như chuối: ra buồng rồi già đi và chết.

Ban đầu, loài người chưa biết dùng lửa, phải ăn sống nuốt tươi rất khổ sở. Lúc ấy chỉ có loài chuột biết giữ lửa nhưng lại giấu kín.

Trời thương người nên sai ve đến xin. Tuy chuột không cho và còn bắt ve phải nhắm mắt mỗi khi đánh lửa, nhưng nhờ có mắt ở nách, ve vẫn dò được cách lấy lửa và chỉ lại cho người.

Xưa kia, lúa sống sâu dưới biển, nơi đầy gió bão chỉ có loài vắt sinh sống được nhờ vòi bám chặt vào kẽ đá. Thương người đói khổ, loài kiến quyết định đến xin vắt những hạt quý.

Ban đầu vắt không chịu, sau kiến phải nói: “Cho mượn rồi sẽ trả” thì vắt mới đồng ý. Được kiến mang hạt về, người đem gieo thử trên đất ướt.

Cây lúa mọc nhanh, cao như cây đa và ra những trái to, dài như bí đao, thơm ngát. Người mừng rỡ, họ chăng chỉ từ rẫy về kho rồi hú gọi.

Nghe tiếng hú, lúa tự động theo dây chỉ về đầy nhà. Thời ấy, chỉ vài mảnh hạt lúa đã nấu được cả nồi bung lớn, làng xóm vui vẻ, chiêng trống vang rền.

Nhưng rồi một năm nọ, khi lúa đang theo tiếng hú trở về, một con chó bỗng sủa ầm ĩ khiến lúa sợ hãi rơi xuống đất vỡ nát. Từ đó, hạt lúa nhỏ dần như ngày nay và không còn tự về nhà theo dây nữa.

Tuy vậy, người Xê Đăng vẫn giữ tục chăng dây qua suối mỗi mùa gặt để cầu mong lúa về nhiều. Còn loài vắt, vì nhớ nợ xưa, cứ mãi bám theo người đòi lại lúa quý bằng cách hút máu không ngừng.

Xem thêm : Sự tích chim Quốc – Đề cao tình bạn trung thành, thiêng liêng

Ngày xưa, người và khỉ là bạn thân, nhưng khỉ ranh mãnh hơn, chiếm hết hang đẹp và còn làm chòi trên cây cao mà không chỉ người cách làm nhà.

May thay, rùa rất thương người nên đã chỉ cách: “Hãy lấy lá chuối, cành cây làm như người tôi đây này; bốn chân làm cột, mai làm mái, đuôi làm cầu thang và đầu làm cút.”

Người làm theo và có được nhà đẹp như rùa, dần dần phát triển thành nhà sàn như bây giờ.

Thuở ấy, mía mọc đầy rừng núi Tây Nguyên, cây to cao như lồ ô, không có bã xơ, chỉ có nước ngọt lịm trong những dóng dài rỗng.

Một lần, lũ chồn đi ăn đêm đụng phải mía gãy, nước dính đầy mặt nên tức giận. Chúng kéo nhau vào làng lượm phoi nan đan gùi nhét vào ruột mía, từ đó mía có bã, phải nhai khi ăn.

Ở vùng Xê Đăng, ngày xưa củ mài vốn là quả mài, một loại dây leo ra quả chi chít như bầu bí. Một hôm, mụ Dạ Cróa đi hái không xuể, tức giận cắm hết quả xuống đất sâu, từ đó quả mài thành củ mài.

Người Tây Nguyên xưa sống nhờ quả bầu mọc đầy rừng núi, to tròn, ăn mát và thơm. Nhưng rồi lũ chó sói đi kiếm mồi vướng phải dây bầu, tức giận đái vào khiến bầu trở nên đắng.

Người tiếc của nên lấy về bỏ ruột, dùng vỏ đựng nước, và từ đó bầu đắng vẫn mãi mãi đồng hành cùng con người.

Bạn đang xem tại: https://www.thepoetmagazine.org
Danh mục: Truyện cổ tích Việt Nam