Xuân Tóc Đỏ cứu quốc – Tác phẩm + tác giả (Văn 12, sách mới)

Xuân tóc đỏ cứu quốc là đoạn trích thú vị với nhiều tình tiết bi hài. Với ngòi bút sắc bén, Vũ Trọng Phụng đã lột tả bộ mặt tha hóa, biến chất của “phong trào Âu hóa” trong giai đoạn bấy giờ. Tìm hiểu tác giả tác phẩm lớp 12 – Xuân tóc đỏ.

Sơ lược đoạn trích Xuân tóc đỏ cứu quốc

Tham khảo những thông tin cơ bản Thepoetmagazine tổng hợp về đoạn trích Xuân tóc đỏ cứu quốc Kết nối tri thức lớp 12 để có cái nhìn tổng quan hơn về tác phẩm kinh điển này.

Tác giả Xuân tóc đỏ

Xuân Tóc đỏ cứu quốc tác giả là Vũ Trọng Phụng. Ông sinh năm 1912 tại một gia đình nghèo tại Hà Nội.

Ông được mệnh danh là “ông vua phóng sự đất Bắc” với ngòi bút sắc sảo theo chủ nghĩa hiện thực phê phán. Vũ Trọng Phụng để lại khối tác phẩm đồ sộ với nhiều tiểu thuyết nổi tiếng như Làm Đĩ, Số Đỏ, Trúng số độc đắc, Người tù được tha,…

Hoàn cảnh sáng tác

Số đỏ được ra đời vào khoảng năm 1936, giai đoạn các hoạt động đấu tranh dân chủ đang diễn ra mạnh mẽ. Dưới sự nới lỏng tạm thời của chính quyền thực dân, Vũ Trọng Phụng được đà xông lên, vạch trần mạnh mẽ sự thối nát, bịp bợm của phong trào Âu hóa vào những năm 30 của thế kỷ XX.

Xuất xứ

Xuân Tóc đỏ cứu quốc là một đoạn trích nửa đầu chương XX  trong tác phẩm Số Đỏ. Đây là một tiểu thuyết nổi tiếng, được lần đầu in thành sách vào năm 1938.

Bố cục Xuân tóc đỏ cứu quốc

Để soạn bài Xuân tóc đỏ cứu quốc hiệu quả, nắm bắt bố cục là điều cần thiết. Dựa vào diễn biến, đoạn trích có thể chia thành 3 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “nhà quán quân quần vợt Xiêm La ra thử tài với Xuân Tóc đỏ”: Tinh thần chuẩn bị cho mùa giải đặc biệt
• Phần 2: Tiếp theo đến “các đức vua và quý quân của ba chính phủ về Sở Toàn quyền: Trận đấu kịch tính giữa Xuân Tóc đỏ và quán quân Xiêm La.
• Phần 3: Còn lại: Màn hùng biện lật ngược tình thế và sự tung hô của dân chúng.

Thông điệp Xuân tóc đỏ cứu quốc

Xuân tóc đỏ cứu quốc là đoạn trích ấn tượng trong tác phẩm Số đỏ của Vũ Trọng Phụng. Thông qua việc miêu tả một trận đấu quần vợt với nhiều tình huống bi hài, tác giả phơi bày những mặt trái lố lăng trong giai đoạn bấy giờ. Một xã hội bịp bợm, thối nát nhưng được che mờ mắt bởi những lời ca tụng, biểu dương thiển cận.

Phương thức biểu đạt

Phương pháp biểu đạt chính được tác giả ưu ái sử dụng là tự sự, miêu tả và biểu cảm. Nhờ cách sử dụng linh hoạt, bạn đọc có thể dễ dàng hình dung được khung cảnh hỗn loạn tới những sắc thái của từng nhân vật.

Biện pháp tu từ

Tác dụng vận dụng nhiều từ nói mỉa và nghịch ngữ nhằm tạo ra tiếng cười trào phúng. Biện pháp ẩn dụ cũng được Vũ Trọng Phụng sử dụng như một công cụ hữu ích giúp tăng hiệu quả phê phán cho tác phẩm.

Ngôi kể

Ngôi kể thứ ba được sử dụng chủ yếu trong đoạn trích Xuân tóc đỏ cứu quốc. Tác giả dễ dàng mang đến người đọc góc nhìn chân thực và toàn diện, cho phép tiếp cận dưới nhiều góc độ phê phán hơn.

Ý nghĩa nhan đề

Xuân tóc đỏ: Nhân vật trung tâm tác phẩm với con đường thăng tiến chủ yếu do cơ may. Có những điều chính hắn cũng không ngờ tới. Do bản tính nhanh nhẹn, láu cá hắn có chỗ đứng trong gia đình ông bà Văn Mình. Từ một tay nhặt banh ở sân quần, gã thổi loa kèn quảng cáo thuốc lậu trở thành sinh viên trường thuốc, một quan đốc – tờ Xuân.

Cứu quốc: Hành động lớn lao, cao cả gắn liền với trang nam nhi yêu nước, có lý tưởng sống cao đẹp, có hoài bão lớn lao và khát vọng cống hiến, hy sinh.

Nhà văn Vũ Trọng Phụng đặt từ “cứu quốc” bên cạnh “Xuân tóc đỏ” thể hiện sự nghịch lý. Cách đặt tên vừa gợi sự tò mò về hành động “cứu quốc” cao cả của Xuân tóc đỏ đồng thời cũng thể hiện mỉa mai, châm biếm của tác giả với xã hội thực dân lúc bấy giờ.

Nội dung chính của đoạn trích

Đoạn trích Xuân tóc đỏ cứu quốc tường thuật lại một giải đấu quần vợt đầy bất ổn giữa đại diện nước nhà là Xuân tóc đỏ và quán quân quần vợt nước Xiêm La. Với những mánh khóe của mình, Xuân đã đạt được “thành tích” để thua nhằm thực hiện “sứ mệnh” cao cả là giữ gìn mối quan hệ hữu nghị giữa hai quốc gia. Thông qua thủ pháp nghệ thuật trào phúng, tác giả phơi bày mặt lố lăng của xã hội tha hóa, suy đồi. Nơi mà con người bị che mắt, những kẻ đạo đức giả, lưu manh được tung hô như một vị vĩ nhân trong lịch sử.

Tình huống truyện

Xuân tóc đỏ cứu quốc tái hiện xã hội Việt Nam thời kỳ Thực dân nửa Phong kiến suy đồi. Câu chuyện lấy bối cảnh vào những năm 30 của thế kỷ XX, khi mà phong trào Âu hóa đang rầm rộ tại miền Bắc nước ta.

Nhân sự kiện vua Xiêm sang thăm, một giải đấu quần vợt được tổ chức nhằm siết chặt mối quan hệ hai nước. Trước biến mất của Hải và Thụ – hai quán quân cũ, Xuân tóc đỏ được đề cử ra sân nhằm cứu vãn tình hình trận đấu.

Xuân tóc đỏ có thật không?

Xuân tóc đỏ không phải là một nhân vật có thật. Với thủ pháp phóng đại và trào phúng, hình ảnh Xuân Tóc đỏ được nhà văn Vũ Trọng Phụng khắc hỏa nhằm tô đậm sự lố bịch của đời sống xã hội tư bản thành thị.

Sơ đồ tư duy

Theo dõi sơ đồ tư duy dưới đây để hình dung đầy đủ và chi tiết về đoạn trích Xuân tóc đỏ cứu quốc.

Tóm tắt nội dung Xuân tóc đỏ cứu quốc vũ trọng phụng

Dưới đây là tóm tắt Xuân tóc đỏ cứu quốc một cách ngắn gọn và đầy đủ nhất giúp bạn nắm bắt được toàn nội dung của đoạn trích:

Nhằm thắt chặt mối quan hệ giữa Bắc kỳ và nước Xiêm, một mùa giải quần vợt đã được phát động. Xuân tóc đỏ quyết định đăng ký tham gia và giành được vé vào vòng trong nhờ sử dụng nhiều mánh khóe.

Nhân cơ hội biến mất của hai quán quân mùa giải trước là Hải và Thụ, Xuân Tóc đỏ có cơ hội ra sân tỉ thí với quán quân Xiêm La. Sau vài lần ghi điểm lấn áp đối thủ, Xuân Tóc đỏ vô tình đẩy hai đất nước đến nguy cơ bùng nổ chiến tranh.

Đứng trước làn sóng đả đảo của khán giả, Xuân và ông bầu Văn Minh nhanh chóng dùng biện xảo để xoay ngược tình thế. Với thành tích để thua đội Xiêm, Xuân tóc đỏ được tung hô như một vị anh hùng cứu quốc.

Bạn có thể tóm tắt đoạn trích theo sơ đồ tư duy. Các hình ảnh minh họa sống động sẽ giúp quý trình ghi nhớ đạt được kết quả tích cực hơn.

Soạn bài Xuân tóc đỏ cứu quốc

Để soạn Xuân tóc đỏ cứu quốc, bạn cần tìm hiểu đoạn trích dưới nhiều góc độ khác nhau. Từ nội dung đến những cách thức sử dụng ngôn từ đều góp phần mang đến giá trị nổi bật của tác phẩm.

Trước khi đọc

Trước khi đọc đoạn trích, một số câu hỏi được đưa ra nhằm giúp bạn đọc có định hướng nhất định trước khi tìm hiểu cụ thể nội dung của tác phẩm. Dưới đây là hướng dẫn tìm hiểu các câu hỏi tại trang 11 sách giáo khoa Ngữ Văn 12 tập 1.

1/ Câu hỏi 1: Khi nói về nhân vật văn học có thể gây cho độc giả sự chú ý, tò mò ngay từ cái tên, bạn nghĩ tới những nhân vật nào? Nêu nhận xét về về ý nghĩa của việc đặt tên cho các nhân vật trong sáng tác văn học.

Một trong những nhân vật văn học có cái tên gây tò mò không thể không nhắc tới Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao.

Cách đặt tên đặc biệt này không phải là sự ngẫu nhiên mà chúng chứa đựng nhiều dụng ý của tác giả:

• Tên thường gắn liền với đặc điểm nổi bật về tính cách hoặc ngoại hình của nhân vật.
• Gây ấn tượng, tạo sự tò mò và hứng thú cho người đọc.
• Truyền tải thông điệp, tư tưởng về một sự kiện, hiện tượng nhất định gắn liền trong tác phẩm.

2/ Câu hỏi 2: Nêu những hiểu biết của bạn về tiếng cười trào phúng trong sáng tác văn học (đối tượng trào phúng, thủ pháp trào phúng, giọng điệu trào phúng,..)

Thủ pháp trào phúng là một thủ pháp nghệ thuật phản ánh sự vật, hiện tượng thông qua cách dùng từ hóm hỉnh, hài hước nhưng mang ý nghĩa châm biếm, mỉa mai sâu cay.

Đối tượng trào phúng là những khía cạnh không trọn vẹn, hoàn hảo của con người và cuộc sống.

Giọng điệu trào phúng được sử dụng phổ biến nhất có thể kể đến như:

• Hài hước: Không sử dụng những từ ngữ chỉ trích gay gắt, thay vào đó tiếp cận nhẹ nhàng bằng cách miêu tả hoặc kể lại một cách cười cợt, phá vỡ góc nhìn truyền thống.
• Mỉa mai, châm biếm: Tạo ra những yếu tố vô lý, thiếu logic nhằm làm nổi bật sự không đúng đắn, thái quá trong tính cách, thái độ của nhân vật.
• Đả kích: Cách dùng từ đơn giản và suồng sã, thường mang tính chỉ trích quyết liệt, gay gắt.

Trong khi đọc

Tham khảo những lời giải đáp cho phần câu hỏi tại trang 11 Sách giáo Khoa Ngữ Văn 12 Kết nối tri thức.

1/ Câu hỏi 1: Chú ý cách giới thiệu về sự kiện về sự kiện qua những chi tiết cụ thể và các yếu tố hé lộ giọng điệu trần thuật chính.

Tác giả giới thiệu không gian, địa điểm một cách trực tiếp với sự hỗn loạn của dòng người tấp nập xô đẩy mua vé để chứng kiến giải đấu chấn động lịch sử nước nhà. Ngôi kể thứ ba giúp Vũ Trọng Phụng trần thuật một cách bao quát với những hình ảnh nghịch lý, kích thích sự hứng thú và tò mò cho người đọc.

2/ Câu văn này có thể gợi lên ấn tượng gì về nhân vật Xuân Tóc Đỏ?

Câu văn ấn tượng về Xuân tóc đỏ có thể kể đến như:

“Ngay trong lúc dầu sôi lửa bỏng ấy thì vẫn còn một nhân vật tên Xuân, anh ta được xuất hiện trong lời giới thiệu của cô Tuyết: “kêu rằng cái phần danh dự của gia đình cũng còn có cơ cứu chữa được, vì mọi người còn hi vọng vào Xuân”

=> Hình ảnh Xuân tóc đỏ được giới thiệu gián tiếp thông qua lời kể của nhân vật cô Tuyết. Trong lời miêu tả, có thể thấy Xuân trong mắt mọi người hiện lên với sự giỏi giang, được mọi người tin tưởng tuyệt đối và là niềm hy vọng lớn lao cho cả gia đình.

3/ Người kể chuyện đã miêu tả chân dung các nhân vật bằng giọng điệu như thế nào?

Chân dung các nhân vật được miêu tả bằng giọng điệu trào phúng và hài hước.

• Với khán giả: Tác giả dùng các từ ngữ mang tính biểu cảm cao để phác họa khung cảnh sống động của khán đài.
• Với các vị quan lớn: Ngoài miêu tả biểu cảm và nhấn mạnh những trang phục “lồng lộn”, tác giả pha một chút hài hước nhằm tạo sự khác biệt cho những vị trái tai to mặt lớn trong sự kiện tầm cỡ quốc gia.

4/ Đoạn văn cho thấy điều gì về bản chất của cuộc bài binh bố trận được nhà nước thuộc địa triển khai trước một sự kiện chính trị quan trọng.

Cuộc bài binh bố trận được nhà nước thuộc địa triển khai với những diễn biến gồm:

• Sự biến mất bí ẩn của hai quán quân mùa giải trước => Một vấn đề nghiêm trọng, nếu không giành được chiến thắng sẽ tạo ra một làn sóng nguy hiểm.
• Tổng cục kết luận đây là “một sự phá hoãng, một cuộc phản trắc, một vố chơi xỏ lại Tổng cục” => Tạo trạng thái hoang mang, nhốn nháo trong làng thể thao nước nhà
• Giải pháp là mời Xuân tóc đỏ tỷ thí với quán quân quần vợt nước Xiêm nhằm xoa dịu tình trạng hỗn loạn.

=> Sự sắp đặt được lên kế hoạch sẵn nhằm nhường nhịn, tôn kính của nước thuộc địa với một nước lớn.

5/ Lí do sự hài lòng của các đối tượng tham gia sự kiện đã được diễn tả như thế nào?

• Người hâm mộ hào hứng với sự tham gia của quán quân quần vợt Xiêm La – Luang Brabahol.
• Tổng cục đề cử Xuân – một người “chưa chiếm quán quân năm nào” để tham gia tỷ thí với quán quân Xiêm La => Tổng cục linh hoạt lựa chọn người tham gia nhằm đem tới sự hài lòng cho nước bạn.
• Ông bầu Văn Minh sung sướng vì người của ông được đại diện cho nước nhà giữ cái danh sự cho Tổ quốc.

6/ Sự cường điệu trong cách miêu tả phản ứng của vua Xiêm đem lại hiệu quả nghệ thuật gì?

Tác giả sử dụng những từ miêu tả cảm xúc mạnh như “lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên từ thế Thiên hành đạo”, “băn khoăn”, “lôi thôi’, “lợi hại”,.. và hành động dứt khoát “lôi trong túi áo ra bản đồ Ấn Độ Chi Na”,… để miêu tả vua Xiêm. Cách cường điệu hóa giúp tái hiệu cơn tức giận cao độ, ám chỉ tình hình căng thẳng và nguy cơ bùng nổ mâu thuẫn về chính trị.

7/ Các quan chức nhà nước có động thái gì nhằm cứu vãn tình hình? Các động thái đó có tính chất khôi hài như thế nào?

• Giám đốc chính trị Đông Dương tức thì bỏ khán đài, chạy xuống tìn bầu Văn Minh để thương lượng nhường quán quân cho Xiêm.
• Ông bầu Văn Minh với thái độ ngây ngô, khó hiểu khi nghe lời đề xuất không thể ngờ tới của ông Giám đốc chính trị Đông Dương.

=> Tác giả sử dụng ngôn ngữ mang đầy sự châm biếm, mỉa mai tư duy thiển cận và cách ứng phó hèn nhát của quan chức lúc bấy giờ.

8/ Nhịp điệu trần thuật ở đoạn này có điểm gì đáng chú ý?

Nhịp điệu trần thuật trong đoạn này nhanh và gấp gáp hơn. Qua đó, thể hiện không khí căng thẳng, kịch tính và sợ hãi trước sự đe dọa của quân Xiêm La.

9/ Bạn có liên tưởng gì đến thực tế thường diễn ra sau một sự kiện thể thao hay văn hóa mà bạn được biết?

Có thể liên tưởng đến một số sự kiện thể thao hay văn hóa như sau:

• Những thảo luận xung quanh sự kiện như một bàn đạp giúp các nhân vật tham gia quảng bá hình ảnh.
• Những ý kiến khen chê đa dạng sau khi sự kiện kết thúc.

10/ Cách xưng hô của nhân vật Xuân Tóc Đỏ có gì đáng chú ý?

Xuân xung bản thân là “ta” và gọi quần chúng là “mi”, “quần chúng nông nổi” => Cách xưng hô trịch thượng, tư kiêu như một kẻ bề trên nói chuyện với bề dưới.

11/ Những ghi chú trong ngoặc đơn có ý nghĩa nghệ thuật như thế nào?

Những ghi chú trong ngoặc đơn nhằm nhấn mạnh hành động của từng đối tượng đang được miêu tả. Qua đó, người đọc cảm nhận được những suy nghĩ, tâm trạng và cảm xúc của từng nhân vật.

12/ Có thể dùng những từ ngữ gì để khái quát lại tính chất phản ứng của đám đông được thể hiện qua đoạn này?

Phản ứng của đám đông có thể thể hiện ngắn gọn qua các từ ngữ như đồng tình, ngưỡng mộ và hân hoan.

Sau khi đọc

Dưới đây là gợi ý trả lời cho những câu hỏi tại  trang 18 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1 Kết nối tri thức.

1/ Câu hỏi 1: Tóm tắt các sự việc chính được kể trong đoạn trích Xuân Tóc Đỏ cứu quốc bằng một sơ đồ phù hợp.

• Giải đấu quần vợt được tổ chức nhằm thắt chặt mối quan hệ ngoại giao giữa nước nhà và Xiêm La.
• Xuân tóc đỏ đăng ký tham gia và sử dụng nhiều mánh khóe để được tham gia trận chung kết với quán quân Xiêm.
• Trước nguy cơ dẫn đến cuộc chiến tranh, Xuân tóc đỏ nhận được lệnh thua để cứu vãn tình hình.
• Xuân hùng biện trước công chúng về sự “hi sinh vì nghĩa lớn” đầy trịch thượng trước sự tung hô và ngợi ca.

2/ Câu hỏi 2: Xác định ngôi kể, điểm nhìn được nhà văn lựa chọn và ý nghĩa của ngôi kể, điểm nhìn ấy trong việc làm sáng tỏ bản chất hiện thực theo khám phá quan niệm của ông.

Tác giả sử dụng ngôi kể thứ ba trong xuyên suốt đoạn trích. Đây là một dụng ý của tác giả nhằm:

• Mở rộng góc nhìn và dễ dàng chuyển đổi giữa các nhân vật. Từ đó giúp khắc họa rõ nét hơn diễn biến tâm trạng của từng nhân vật trong toàn bộ trận đấu.
• Cho phép tác giả mô tả và đánh giá các sự vật hiện tượng dưới nhiều góc độ. Những mảng tối, thối nát của xã hội đương thời được diễn tả trọn vẹn và khách quan hơn.

3/ Câu hỏi 3: Theo bạn, tình huống nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc tạo nên kịch tính và bước ngoặt toàn bộ sự kiện được kể trong đoạn trích. Hãy phân tích tính chất của tình huống đó.

Tình huống ấn tượng đóng vai trò bước ngoặt cho toàn bộ sự kiện là:

“Sau khi nghe ông Văn Minh nói “Thua đi! Nhường đi! Được thì chết! Chiến tranh!”, “Xuân lốp một cái sang bên địch, lại bắn bổng lên không khí rồi rơi vào hàng rào găng!”. Kết quả thảm khốc 7 – 9 ấy làm cho mấy nghìn con người la ó rầm rĩ để tỏ sự thất vọng công cộng”

Phân tích:

• Cận kề chiến thắng với sự kỳ vọng lớn của công chúng, Xuân để thất bại trước đối thủ với kết quả thảm khốc 7 – 9.
• Khán giả la ó bày tỏ sự thất vọng và bất mãn rất lớn trước kết quả trận đấu.
• Xuân tóc đỏ thành công điều hướng công chúng với ý nghĩa sâu xa của hành động thua cuộc là vì quốc gia. Xuân được tung hô như một  “anh hùng cứu quốc”.

4/ Câu hỏi 4: Phân tích nét đặc sắc của cảnh Xuân Tóc Đỏ hùng biện trước công chúng. Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn của người kể chuyện gợi cho bạn liên tưởng đến thể loại văn học nào có đặc điểm hình thức tương tự?

Xuân tóc đỏ trèo lên nóc xe ô tô, “hùng biện” thành thạo với thái độ của một kẻ bề trên. Xuân tự xưng là “ta” và gọi người dân là “công chúng”, “mi” đầy trịch thượng.

Hắn tự cho hành động của mình là “xả thân cứu nước” và liên miệng từ chối danh vọng để tỏ ra là một người cao thượng. Công chúng đều tỏ ra sự ngưỡng mộ và tán dương hành động của hắn.

Tác giả sử dụng nhiều ngoặc đơn để chú thích hành động, cử chỉ của nhân vật, nhằm nhấn mạnh thái độ của Xuân. Từ đó, tạo ra sự hài hước và nghịch lý trong hành động và suy nghĩ, tạo nên sự châm biếm, mỉa mai đầy hài hước và thú vị.

5/ Câu hỏi 5: Nêu nhận xét khái quát về sự tương đồng và khác biệt giữa ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật ở đoạn trích Xuân Tóc Đỏ cứu quốc.

Sự tương đồng: Ngôn ngữ sử dụng mộc mạc và gần gũi. Cách diễn đạt trực tiếp và rõ ràng, dễ dàng truyền tải thông điệp đến người đọc.

Sự khác biệt:

• Ngôn ngữ của người kể chuyện: Sử dụng ngôn từ khái quát hơn, mang sắc thái châm biếm, mỉa mai.
• Ngôn ngữ nhân vật: Sử dụng ngôn từ mang cảm xúc mạnh, bộ lộ cảm xúc một cách trực tiếp và dứt khoát.

6/ Câu hỏi 6: Tìm những câu văn có sử dụng biện pháp tu từ nói mỉa và nghịch ngữ trong văn bản.

Các câu văn sử dụng biện pháp nói mỉa:

• “Công chúng luôn luôn vỗ tay hoan hô Xuân, còn trên khán đài, đức vua Xiêm đã lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế thiên hành đạo ở cái nước có hàng triệu con voi.”
• “Tuy giá vé vào cửa là ba đồng hạng bét, số công chúng hôm sau ấy, cũng trên ba nghìn. Sân quần Rollandes Varreau của Hà Thành bữa ấy đã ghi được một chỗ rẽ cho lịch sử thể thao”.
• “Người ta đồn rằng có rất nhiều người hâm mộ vì đến chậm, không mua được vé, bèn hóa ra phẫn uất và chết một cách rất thể thao, nghĩa là tự tử dần bằng thuốc phiền không có giấm thanh, hút vào phổi.”
• “Như một bậc vĩ nhân nhũn nhặn, nó giơ quả đấm chào loài người, nhẩy xuống đất, lên xe hơi. Rồi mấy chiếc xe của các bạn thân của nó mở máy chạy, để lại cái đám công chúng mấy nghìn người bùi ngùi và cảm động.”

Các câu văn sử dụng biện pháp nghịch ngữ:

• “Nghĩa là bản chức yêu cầu ngài bảo tài tử của ngài phải nhường, phải thua nhà vô địch Xiêm ngay đi!”
• “Hỡi quần chúng! Mi không hiểu gì, mi oán ta! Ta vẫn yêu quý mi mặc lòng mi chẳng rõ lòng ta!”
• “Với cái hùng biện của một người đã thổi loa những hiệu thuốc lậu, với cái tự nhiên của một anh lính cờ chạy hiệu rạp hát, lại được ông Văn Minh vặn đĩa kèn, Xuân Tóc Đỏ đã chinh phục quần chúng như một chính trị gia đại tài của Phương Tây”

7/ Câu hỏi 7: Đoạn trích đã cho thấy điều gì về phong cách hiện thực của nhà tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng? Nêu một số thủ pháp được nhà văn sử dụng để tăng cường khả năng bao quát hiện thực cho các trang viết của mình.

Vũ Trọng Phụng là một trong những nhà văn hiện thực, dũng cảm mổ xẻ và phơi bày thực trạng của xã hội tư bản thối nát. Nhà văn nhìn thẳng vào đời thực với thái độ quyết liệt nhất.

Thủ pháp được Vũ Trọng Phụng thường xuyên sử dụng để tăng cường khả năng bao quát hiện thực cho các trang viết của mình là cường điệu, nói mỉa, nghịch ngữ và sử dụng giọng văn trào phúng.

8/ Câu hỏi 8: Bạn suy nghĩ gì về trạng thái bị thôi miên và lên đồng của một xã hội, như thực tế được miêu tả trong đoạn trích.

Cả xã hội trong trạng thái bị điều hướng, dắt mũi bởi những tiêu chuẩn kệch cỡm. Con người dưỡng như mất đi lý trí không thể phân biệt phải trái đúng sai. Môi trường tạo điều kiện thuận lợi cho những kẻ xảo trá,ranh ma như Xuân tóc đỏ lộng hành. Một kẻ vô học, bịp bợm nhưng trong xã hội Á – Âu xáo trộn, hắn lại được ca tụng, biểu dương như một vĩ nhân.

Phân tích Xuân tóc đỏ cứu quốc

Hướng dẫn phân tích nhân vật Xuân Tóc đỏ trong Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng thông quan đoạn trích “Xuân tóc đỏ cứu quốc”. Đây là đoạn văn mang đậm tính trào phúng xã hội bấy giờ.

Dàn ý phân tích nét đặc sắc trong cách Xuân tóc đỏ hùng biện trước công chúng

Dàn bài chi tiết:

Mở bài: Giới thiệu sơ lược về đoạn trích Xuân tóc đỏ cứu quốc và tác giả Vũ Trọng Phụng.

Thân bài:

Tóm tắt sơ lược bối cảnh diễn ra trận đấu và khả năng tương kế tựu kế của Xuân tóc đỏ trước nguy cơ chiến thắng quán quân nước Xiêm.

Hắn sử dụng nghệ thuật diễn thuyết thành thạo, nghệ thuật này đã thuyết phục và làm thay đổi mạnh mẽ quan điểm của công chúng như đánh vào tâm lí cứu quốc “Hỡi công chúng! Mi chưa hiểu rõ những lẽ cực kì to tát nó khiến ta phải nhường cho nhà vô địch Xiêm La”. Anh ta đề cập đến những hậu quả của một xung đột Việt – Xiêm và nhấn mạnh rằng cuộc chiến sẽ kéo theo nạn đói và thảm họa cho nhân loại.

Xuân Tóc Đỏ sử dụng những ngôn từ mạnh mẽ để tạo ra ấn tượng mạnh mẽ như xưng “ta”, gọi “Mi”, tự nhận mình là “người xả thân cứu nước”…

Xuân Tóc Đỏ tỏ ra có lòng hy sinh cao thượng khi từ chối danh vọng cá nhân để đóng góp vào việc tiến bộ của tổ quốc và duy trì hoà bình thế giới. Điều này tạo ra hình ảnh anh ta như một nhà lãnh đạo tận tụy và có tầm quan trọng. “Mi đã biết đâu cáu lòng hi sinh cao thượng vô cùng..”, “điểm cốt yếu của người xả thân cứu nước không phải chỉ nghĩ đến mình…”.

→ Công chúng đáp lại bằng sự cảm phục và hoan hô. Điều này thể hiện khả năng thuyết phục của Xuân Tóc Đỏ và tác động tích cực của ý kiến và hành động của anh ta lên người nghe.

Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn của người kể chuyện gợi cho ta liên tưởng đến thể loại văn học có đặc điểm hình thức tương tự đó là kịch.

• Dấu ngoặc đơn có thể truyền đạt biểu cảm và ngữ tố của nhân vật. Những từ hay cụm từ trong ngoặc đơn thường thể hiện tâm trạng, ý kiến, hoặc suy nghĩ cá nhân của nhân vật đó.
• Dấu ngoặc đơn thường được sử dụng để châm biếm, làm nổi bật những từ hoặc cụm từ có ý nghĩa châm biếm, mỉa mai. Nó có thể giúp tạo ra sự hài hước và tạo điểm nhấn cho các phần quan trọng của bài diễn thuyết.

Kết bài: Khái quát lại nội dung và biện pháp tu từ mà tác giả đã sử dụng trong đoạn trích. Đưa ra cảm nhận cá nhân về bối cảnh xã hội bị che mắt lúc bấy giờ.

Mẫu phân tích Xuân tóc đỏ trong đoạn trích Xuân tóc đỏ cứu quốc

Trước những tình thế ngặt nghèo, kết quả của tình huống trong trích đoạn Xuân tóc đỏ cứu quốc  có một pha lật ngược đầy bất ngờ. Từ đó, hình ảnh Xuân tóc đỏ với tính cách láu cá, gian xảo ngày càng được khắc họa nổi bật.

Với những mánh khóe, Xuân nhanh chóng tiến sâu vào vòng trong và trở thành đối thủ tranh tài của quán quân quần vợt nước Xiêm. Trận đấu được diễn ra tại Sân quần Rollandes Vareau với khung cảnh hỗn loạn.

Một vài người “phẫn uất và chết một cách rất thể thao” phải dùng thuốc phiện để lãng quên đi sự tiếc nuối khi không thể mua được vé. Tác giả thể hiện thái độ đầy mỉa mai trước phản ứng thái quá của một bộ phận người hâm mộ.

Trận đấu được đẩy lên cao trào với cơn thịnh nộ của vua Xiên trước nguy cơ chiến thắng của Xuân Tóc đỏ. Sử dụng những từ ngữ thể hiện cảm xúc mạnh mẽ giúp khắc họa rõ nét tình hình căng thẳng và sự phức tạp của nền chính trị lúc bấy giờ.

Để cứu vãn tình hình, quan chức đã nhanh chóng bỏ khán đài, tìm ông bầu Văn Minh để thương lượng nhường thắng nhằm “tránh cho bách tính lương dân cái nạn núi xương, sông máu”. Cuộc đối thoại mang màu sắc khôi hài làm nổi bật lối suy nghĩ hèn nhát, thiển cận của một số quan chức bấy giờ.

Với cách tương kế tựu kế của Xuân tóc đỏ, hắn la ó ầm í nhằm tỏ ra sự thất vọng tràn trề khi để tuột mất chiến thắng. Xuân nhanh chóng trở thành biểu tượng hòa bình và tình hữu nghị hai quốc gia.

Với bài hùng biện đầy ngạo nghễ trước công chúng, với cách xưng hô ta – mi, hỡi công chúng,.. Với nghệ thuật diễn thuyết thành thạo, Xuân thành công trong việc đánh tráo khái niệm, dùng những giá trị thiêng liêng để gán ghép cho hành động của mình.

Đồng thời, cách tỏ ra cao thượng khi liên tục từ chối danh vọng của Xuân đối nghịch với những ham muốn của hắn tạo ra sự kịch cỡn và hài hước. Một tấn bi hài trong xã hội đều được phản ánh một cách thú vị, vạch trần bản chất xã hội phô trương, thối nát thời điểm bấy giờ.

Xem thêm:

• Hướng dẫn soạn văn 12 Kết nối tri thức mới nhất, đầy đủ bài học
• Nỗi buồn chiến tranh: Tác giả, tác phẩm, sơ đồ tư duy

Kết luận

Trích đoạn Xuân tóc đỏ cứu quốc là tiếng cười trào phúng đặc sắc với nhiều tình tiết thú vị và châm biếm. Hài hước nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc, Vũ Trọng Phụng đã khéo léo bóc trần những mặt xấu xa của xã hội vào những năm 30 của thế kỷ XX.